Thaler'a Nobel Ödülü ve insanlık için önemi

Chicago Üniversitesi Profesörü Richard Thaler, bu yılın Ekonomi Nobel Ödülü’nü psikolojiden bazı önemli tezleri ekonomiye aktararak kazandı ve de 1 milyon dolarlık iktisat ödülü de ona verildi.

Profesör Thaler, bir başka yazarla beraber ‘Nudge’ adlı bir kitap yazmıştı ve kitap insanların bazı kararları daha rasyonel davranarak vermeleri için nasıl teşvik edilebileceği konulu teziyle Nobel Ödülü’nü almış oldu. Thaler Chicago Üniversitesi’nde ekonomi ve davranış bilimleri profesörü. Kitabını yazarken de Harvard Üniversitesi’nde hoca olan arkadaşı Cass Sunstein’dan epey destek ve yardım almış. Profesör Sunstein ise Thaler’in ödülü almasının çok yerinde bir tercih olduğunu söylemiş.

İyi bir golf oyuncusu da olan Thaler, ödülü kendisine aktarıldığından itibaren de, parayı mümkün olan en irrasyonel şekilde harcayacağını da kuvvetle belirtmiş.

İktisat genelde insanların oldukça rasyonel davrandığını varsayan bir sosyal bilim dalıdır. İnsanların kararlarını da, daha önceden öğrendikleri enformasyona dayanarak verdiklerini de düşünür.

Ama Thaler psikolojiden bazı ilkeleri gündeme getirerek insanların neden ekonomide sanıldığı kadar rasyonel kararlar vermediğini ortaya koymuş. Mesela emeklilik için tasarruf yapmaya çalışan birinin, elindeki para veya diğer eşyaları ileride kazanabileceklerinden daha fazla değerli tutmasının pek mantıklı olmadığını vurgulamış.

Nobel Ödül Komitesi Thaler’in çalışmalarının davranış ekonomisi gibi iktisatta pek gündemde tutulmayan bir konuyu önemli hale getirdiğini vurgulayarak Thaler’e ödülü vermiş.

George Mason Üniversitesi’nde ekonomi Profesörü olan Tyler Cowan da “Çok yerinde bir ödül ve ödülü alan tez de aslında anlatılması son derece kolay bir tez!” demiş.

Profesör Thaler bir evvelki ABD Başkanı Barack Obama’nın da danışmanlarındandı. Thaler, davranış ekonomisinden birçok tezi Obama takımına aktararak da bazı politikaların başarısına da katkı yapmıştı.

Diğer taraftan da Thaler mesela İsveç Hükümeti’nin emeklilik sigortası sistemlerinin yeniden düzenlenmesine de yorumlarıyla yol açmıştı.

Profesör Thaler 2015’te ‘Big Short’ adlı filimde de Selena Gomez ile beraber rol alarak, finansal krizin nasıl ve neden ortaya çıktığını da gündeme getirmişti.

Thaler, Thomas Schelling, vAmos Tversky ve Daniel Kahneman gibi bilim adamlarıyla çalışmış ve de davranış ekonomisinin genel ekonomide kullanılmasının yolunu açmıştı. Thaler meslektaşları için de bir ‘Anormallikler Sütunu’ yayınlayarak rasyonellik konusunda düşünülmeyen şeyleri gündeme getirmişti.