Yazdır
Son 10 yılda ciro sıralamasında en hızlı yükselen borsa şirketleri ulaştırma, perakende ticaret, otomotiv, savunma ve içecek sektörü şirketleri oldu. Borsada işlem gören en büyük 10 sanayi ve hizmet şirketi geçtiğimiz yılsonu itibariyle Tüpraş, Türk Hava Yolları, BİM Mağazalar, Ford Otosan, Türk Telekom, Arçelik, Turkcell, Tofaş, Doğuş Otomotiv ve Ereğli Demir Çelik olarak sıralandı.
Bu yıla baktığımzda ise son dört çeyrek bilançoya göre Doğuş Otomotiv’in yerine Migros’un ilk 10 içerisine girdiğini görüyoruz. Türkiye’nin en büyük sanayi ve hizmet şirketleri petrol, ulaştırma, ticaret, otomotiv, telekomünikasyon, dayanıklı tüketim ve demir çelik sektörlerinde yer alıyor.
Ulaştırma atağa kalktı
Son 10 yıldaki verileri incelediğimizde ciro sıralamasında en hızlı yükselenlerin başında ulaştırma şirketleri yer aldı. 10 yıl önce en yüksek cirolu şirketler sıralamasında 10’uncu sırada yer alan THY geçtiğimiz yılsonu itibariyle ikinci sıraya yükseldi. Aynı sektörde yer alan TAV Havalimanları ise 38’inci sıradan 24’üncü sıraya çıktı.
THY 2006’da 3.8 milyar TL ciroya sahipken 2016 sonu itibariyle ciroyu 29.4 milyar TL’ye taşıdı. Ulaştırma şirketleri son 10 yıldaki büyüme performanslarını önümüzdeki dönemde de sürdürmeye devam edebilir.
Ticaret sektöründe yer alan şirketler 2006 yılında en yüksek ciroyu açıklayan borsa şirketleri sıralamasında ancak ilk 20’de yer alırken bugün ilk 10 şirket arasında iki şirket bulunuyor. Söz konusu firmalar BİM Mağazalar ve Migros. BİM, 10 yıl önce en yüksek cirolu şirketler sıralamasında 18’inci sırada yer alıyordu, bugün üçüncü sıraya yükselmiş durumda. Migros ise 10 yıl önce dokuzuncu sırada yer alırken şimdi son dört çeyrek verilerine göre 10. Sırada bulunuyor.
Otomotiv uçar gider
En yüksek cirolu sanayi ve hizmet şirketleri listesinde iki otomotiv şirketi bulunuyor. Bu şirketler 10 yıl önce ilk on arasında yer alamıyordu. Ancak şimdi Tofaş Otomotiv Fabrika ve Doğuş Otomotiv’in ilk onda yer aldığını görüyoruz.
Telekomünikasyon sektörü son 10 yılda listedeki yerini korumayı başardı. Türk Telekom ve Turkcell telekomünikasyon ve haberleşme sektöründe öne çıkan iki şirket. Her iki şirkette son 10 yılda ilk 10 firma arasında yer almayı başardı.
Dünyaya ayak uydurmak
Türkiye’de son 10 yıl içerisinde en yüksek cirolu şirketler içerisinde ulaşım, otomotiv, ticaret ve telekomünikasyon şirketlerinin ağırlığı görülüyor.
Bununla birlikte yeni kurulup da listeye girebilen herhangi bir şirket bulunmuyor. Dünyada esen teknoloji rüzgârına bağlı olarak teknoloji firmaları ilk sıralara yükselirken Türkiye’de hâlâ enerji, demir çelik, otomotiv, ticaret şirketleri güçlü konumlarını sürdürüyor. Teknoloji şirketleri, start up’lar desteklenip yatırıma ve Ar-Ge’ye ayrılan paylar artırıldıkça sıralamaların da değişmesi imkan dahiline girebilecektir.
TL hâlâ favori paralar liginde
Türk Lirası jeopolitik riskler dolayısıyla son günlerde benzerlerine göre negatif ayrışma gösterse de kurumların favori paralar listesinde hâlâ üst sıralarda. HSBC’nin son raporunda TL’nin G. Afrika randına kıyasla daha avantajlı olacağı belirtildi.
Türkiye’yi ve TL varlıkları öne çıkaran dinamiklerde değişmeler meydana geliyor. Avantaj olarak görülen noktalar dezavantaj haline gelince bunlar da ister istemez fiyatlara yansıyor. Değişen dinamiklerin başında 20 Eylül FED toplantısı sonucunda yüzde 25 ihtimalle beklenen aralık ayında bir faiz artışı olma ihtimali yüzde 70’e çıktı. İçeride de borsayı taşıyan hisseleri etkileyebilecek gelişmeler yaşanıyor. Orta Vadeli Program (OVP) açıklandı.
MTV büyük sürpriz oldu
Vergi artışları ise piyasalarda beklenmeyen bir gelişme idi. Motorlu Taşıtlar Vergisi (MTV) 1 Ocak 2018’den itibaren binek otomobillerde yüzde 40 ile yüzde 68 aralığında artacak. Bunun yanında kurumlar vergisi finans sektöründe yüzde 20’den yüzde 22’ye çıkarılacak. Kurumların dağıtılmayan kar paylarından da yüzde 1 oranında vergi tevkifatı yapılacak. Şüphesiz artan vergiler şirketlerin kârlılıklarını baskılayacaktır.
KGF kredileri ve özel tüketim vergisinde indirim gibi piyasaları destekleyen uygulamalardan sonra vergi konusunda atılan bu adımlar, karlılıkları düşüreceği endişesi ile satışları artırıyor. Piyasalar vergi düzenlemelerinin orta ve uzun vadeli etkilerini daha belirgin şekilde gözlemleyinceye kadar piyasaların zayıf seyri sürebilir.
Yakın zamanda borsa ne olur?
BIST100 Endeksi haftayı 102.907 seviyesinden tamamladı. Endeks 104.122 seviyesinden başladığı haftayı yüzde 1,17 oranında değer kaybıyla tamamladı. En fazla değer kaybeden sektör yüzde 5,76 ile ulaştırma sektörü olurken onu yüzde 4,34 ile banka sektörü izledi. BIST 100 Endeksi 102.500’deki kritik destek seviyesinin üzerinde. Bu seviyenin üzerinde tutunmaya devam etmesi yeniden 104.000 -106.000-108.000’lere doğru atağı getirebilecektir.
Zeynep Aktaş - Milliyet