FED geride kaldı, referandum gündemde

Fed’in 2017 sonu için ortalama faiz tahminini yüzde 1.40 sabit tutarak Aralık ayı için faiz artırımı beklentisini koruması piyasalar tarafından şahin tonda algılandı. Karar sonrası dolar endeksi güçlenirken, başta TL olmak üzere EM kurlarında değer kayıpları hızlandı. Dolar/ TL ise 3,52 seviyesine kadar çıkarken; Borsa İstanbul endeksi ise TL’deki negatif etkiye nazaran daha sınırlı bir negatif tepki verdi. Türkiye’nin gündeminde ise ayrıca Kuzey Irak’ta yapılması planlanan bağımsızlık referandumu var.

Dolar 3,52’yi aştı, endeks 105 binin altında
Kuzey Irak’ta gelecek hafta yapılacak referandum öncesi sınırda hareketliliğin artması piyasalar üzerinde baskı yarattı. Özellikle Irak sınırında yapılan askeri sevkıyat ve tatbikat, yurt içi piyasaların negatif ayrışmasına neden oldu. Geçtiğimiz hafta başında 3.40 seviyelerinin altını gören dolar/TL, artan jeopolitik risklerle birlikte 1 hafta içerisinde 3.50 seviyesinin üzerine çıktı. Kur sabah saatlerinde 3,52’li seviyeleri gördü. Daha sonra Kuzey Irak’ta yapılması planlanan referandumun ertelenebileceği beklentisiyle tekrar 3,50 seviyelerine geri çekildi. Öte yandan, Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi ise aynı dönemde 110.000 seviyelerinden 5.000 puanlık kayıpla 105.000 seviyelerinin altına gevşedi. 10 yıllık gösterge tahvil faizi yüzde 10.80’in üzerine taşındı.

Kuzey Irak yakından izleniyor
Analistler, kısa vadede bu negatif ayrışma ve zayıf performansı Kuzey Irak’taki referandumun iptaline yönelik gelebilecek haber akışının sonlandırabileceğini düşünüyor. Bu yönde bir haber akışının BIST’te ve TL’de hızlı toparlanmayı beraberinde getireceği, aksi durumda baskının artarak devam edeceği belirtiliyor. Teknik olarak bakıldığında, doların 3.5250 ve 3.5435 ana direnç olarak takip edilebileceği, geri çekilmede ise 3.4890 önemli bir destek olarak öne çıktığı vurgulanıyor. BIST 100 için ise kısa vadede 105.000 desteğinin altında kapanış olup olmaması önemli olacak. Endeks 107.000 üzerinde tutunmadığı müddetçe yeni bir kısa vadeli yükseliş trendinden bahsetmek zor olacak.

Irak Kürt Bölgesel Yönetimi (IKBY), 25 Eylül Pazartesi günü bağımsızlık referandumu yapmayı planlıyor. IKBY, referandumu onlarca yıldır bir devlet kurma emellerinin son noktası olarak görürken; Irak, anayasasının ihlali olarak kabul ediyor. ABD, Avrupa ülkeleri, Türkiye, İran ve Suudi Arabistan hep birlikte referanduma karşı çıkıyor. Piyasalar gelişmeleri yakından izliyor.

Beklentilerden bir miktar şahin bir tutum
Turkey Macro View (TMV) Consulting Yönetici Direktörü İnanç Sözer de Fed’in, aralıkta faiz artırımı konusunda kararlı bir tutum ortaya koyduğunu ancak beklentilerden bir miktar “şahin” tutum sergilediğini ifade etti. Bilanço küçültme operasyonuna ekimden itibaren kademeli bir şekilde başlanacağını anımsatan Sözer, “Son dönemdeki kasırgalara rağmen sürpriz bir şekilde ekonomik büyüme tahminini 2017 yılı için yüzde 2,2’den yüzde 2,4’e yükselten Fed, çekirdek enflasyon tahmini ise yüzde 1,7’den yüzde 1,5’e çekti. Ekimden itibaren her ay 6 milyar dolarlık Hazine tahvili ve 4 milyar dolarlık mortgage destekli tahvil alımını yenilemeyecek olan Fed, bu miktarları her 3 ayda bir artırarak sırasıyla aylık 30 ve 20 milyar dolara kadar yükseltmeyi planlıyor” diye konuştu.

Sözer, karar sonrası ABD’de iki yıllık tahvil getirisinin yüzde 1,45’i aştığını, doların küresel çapta yüzde 1’e yakın değerlendiğini belirterek, “Gelişmekte olan ülke kurlarındaki değer kaybına paralel dolar/TL de yeniden 3,50’nin üzerine çıktı. Her ne kadar ilk tepkisi sınırlı kalmış gibi görünse de, 4,5 trilyon dolarlık Fed bilançosu küçülmeye başladıkça ABD tahvil getirilerinde yukarı yönlü baskıların artacağını ve bu durumun küresel çapta doları değerlendireceğini tahmin ediyoruz” ifadelerini kullandı.

Fed sonrası majör bir değişiklik olmayacak
DenizBank Yatırım Hizmetleri Grubu Strateji Yönetmeni Orkun Gödek ise Fed’in eylül ayı toplantısında piyasa beklentilerine paralel bir şekilde faizlerde değişikliğe gitmediğini, detayları haziran ayında açıklanan bilanço operasyonunun ise ekim itibarıyla başlayacağını anımsattı. Büyüme ve enflasyon konusunda Fed’in kendisinden emin bir tavır sergilediğini vurgulayan Gödek, şunları ifade etti:
“Fed, kendi çizdiği patikada ilerlemeye devam ettiği mesajını verdi. Fed sonrasında küresel risk iştahının sadece bu nedenle majör bir değişikliğe uğrayacağı kanaatinde değiliz. Ekim veya aralık ayında Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) atabileceği adımların beklentisi ile dolardaki fiyatlamalar ilk etapta değişiklik göstermeyebilir. Bu nedenle avro/ dolar paritesindeki pozisyonlanmanın 1,18 seviyesi aşağı yönde kırılmadan ve kapanış gerçekleştirmeden dolar lehine döndüğünü düşünmeyeceğiz. Esasen benzer düşünceyi Türk lirası cinsinden fiyatlanan varlıklar için de düşünüyoruz. Ancak Erbil’in düzenleyeceğini açıkladığı 25 Eylül’deki referandum nedeniyle ek baskı unsuru oluşmaya devam edebilir.”

Gödek, Fed sonrasında Borsa İstanbul’da çok negatif bir seyir beklemediklerini aktararak, dolar/ TL tarafında ise kısa vadede 3,55’in üzerinde kalıcılık öngörmediklerini bildirdi.

Gelişmekte olan ülke borsalarına Fed freni
Gelişmekte olan ülke borsaları ve para birimleri Fed’in ekimden itibaren ekonomiye verilen destek programını daraltacağını ve faiz artırım planlarına sadık kalacağını belirtmesinin ardından geriledi. Fed enflasyonun düşük seyrini sürdürmesine rağmen yıl sonuna kadar bir kere daha faiz artırabileceğine işaret etti.

Bu açıklama dün dolar endeksini iki haftanın zirvesine yükseltirken, yılın başından bu yana yüksek kazanımlar kaydeden birçok gelişmekte olan para birimi üzerindeki baskıyı artırdı. Meksika para birimi peso yüzde 0.5 düşüşle en büyük kayıplarından bazılarını kaydetti. Hindistan para birimi rupi iki ayın dip seviyesine gerilerken, yuan yüzde 0.2 geriledi.

Cari açıklarından dolayı Fed hareketlerine hassas olan Türkiye ve Güney Afrika para birimleri yüzde 0.3 düşüşle yaklaşık beş haftanın dip seviyesine geriledi. Gelişmekte olan ülke borsaları biraz daha iyi ilerlerken, gelişmekte olan ülkeler MSCI endeksi; Güney Kore, Hong Kong, Çin ve Avrupa’da birçok borsanın satış baskısıyla karşılaşmasıyla yüzde 0.3 geriledi.

Artırımların devamı konusunda soru işaretleri var
Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvci Tokalı, Fed’den bu yıl bir, gelecek yıl 3 faiz artırımı beklentisinin korunduğunu söyledi. Tokalı, “Gerek büyümeden gelen bazı zayıflama sinyalleri gerekse de enflasyon ve ücretlerin ılımlı seyretmeye devam etmesi gibi nedenler, faiz artırımlarının devamı konusunda hala soru işaretlerinin olduğunu gösteriyor ” dedi. (Dünya)