Yazdır
Türkiye’de en çok merak edilen ve tartışılan kurumların başında Varlık Fonu geliyor. Geçen günlerde başkanı Mehmet Bostan da görevden alınmış, Varlık Fonu yeniden gündeme oturmuştu. Varlık Fonu hakkında en çok merak edilenleri internet sitesinden 20 soruya verdiği yanıtlarla açıkladı. Açıklamada, Savunma Sanayi Destekleme Fonu’ndan alınan 1 milyar liranın da faizi ile ödendiği belirtildi.
Bu soru cevaplarda eleştirilere de yanıt verildi. “Sıkça Sorulan Sorular” başlığında yer alan soru-cevaplara Fon’un neden kurulduğu sorusundan başlandı. Fon yöneticilerinin maaşları, satın alınan ev, araba olup olmadığına kadar iddialara açıklama getirildi. Şimdiye kadar piyasaya müdahale edilmediği de vurgulandı. İşte, Varlık Fonu’nun öne çıkan soruları ve yanıtları:
* Varlık Fonu’nun finanse edeceği büyük yatırımların hangileri olacağına nasıl karar verilecek? Her yatırım, tüm şeffaflığı ile kamuoyu ile paylaşılabilecek mi?
- Yatırım yapılacak alanlar en kritik konu. Bu konuda ekonomik prensiplere göre karar verilecek. Hem Türkiye’nin ihtiyaçlarına hem de stratejik plana uygun bir yatırım olması gerekiyor. Varlık fonunun yatırımları, denetim mekanizmaları ve şeffaflığı, uluslararası kurallar ışığında kamuoyu ile paylaşılacak.
* Varlıklar sistemin dışına mı çıkarılıyor?
- Fon Başbakanlığa bağlı olarak çalışacak. Varlık Fonu’nun stratejisi, yatırım planları ve programları orta ve uzun vadeli olarak, Bakanlar Kurulu’nun onayına tabidir. Diğer ülke uygulamalarında da olduğu gibi, kamu varlıklarının ülke yatırım fonlarının bünyesine alınmasındaki en önemli amaç, kamu varlıkların etkin kullanım ve etkin yönetimin sağlanmasıdır.
* Varlık Fonu’na devrolunan varlıklardan bu güne kadar hangileri satılmıştır; kime ve hangi bedele satılmıştır? Satılması planlanan varlıklar hangileridir?
- Varlık Fonu tarafından mevcut durumda herhangi bir varlığın satışına yönelik olarak alınmış bir karar bulunmamaktadır, varlık satışına yönelik herhangi bir planlama da bulunmamaktadır.
* Herhangi bir varlık ipotek olarak verilmiş midir? Kredi alındı ise nerelerde harcanmıştır?
- Varlık Fonu tarafından, mevcut durumda, varlıkların satılması, teminat verilmesi, ipotek edilmesi ve rehin ve kefalet gösterilmesi yönünde alınmış herhangi bir karar bulunmamaktadır. Varlık Fonu tarafından kurulduğu günden bu yana herhangi bir kredi kullanılmamıştır.
Maaşlar belirsiz araçlar kiralalık
* Varlık Fonu bünyesinde kurulan alt fonlar şu ana kadar döviz ve para piyasalarına herhangi bir müdahale yapmış mıdır?
- Alt fonların şu ana kadar yapmış olduğu herhangi bir işlem ya da faaliyet bulunmamaktadır.
* Varlık Fonu Başkanı, yönetim kurulu üyelerine ödenen huzur hakkı bedeli ne kadardır?
- Varlık Fonu Yönetimi AŞ’nin esas sözleşmesinin Geçici Madde 1’e göre Yönetim Kurulu üyelerinin ve Genel Müdürü’nün ücret, huzur hakkı, vb. hakları Başbakanlık tarafından belirlenmektedir. Henüz Başbakanlık tarafından bu yönde bir karar alınmamıştır.
* Varlık Fonu başkanı ve yönetim kurulu üyeleri için satın alınmış veya kiralanmış bir konut var mıdır? Satın alma için ne kadarlık bir bedel ödenmiştir veya kirası ne kadardır? Araç satın alınmış mıdır?
- Varlık Fonu Başkanı ve Yönetim Kurulu Üyeleri için satın alınan ya da kiralanan herhangi bir konut yoktur. Fon başkanı ve yönetim kurulu üyeleri için satın alınan herhangi bir araç yoktur. Şirket faaliyetleri ve ihtiyaçları doğrultusunda piyasa rayiçlerinde motorlu taşıt araçları kiralamaları yapılmıştır.
SAVUNMA’NIN 1 MİLYARI FAİZİYLE İADE EDİLDİ
* Fona aktarılan varlıklar üzerinde bu güne kadar ne gibi işlemler yapıldı, bu varlıklar ne şekilde kullanıldı?
Mevcut durumda TVF’ye devredilen tüm varlıklara ilişkin değerleme ve bağımsız denetim çalışmaları tamamlanma aşamasındadır. Potansiyel gelişim ve sinerji alanlarını tespit ettikten sonra tüm varlıklara ilişkin 5 yıllık değer yaratma programları oluşturulmuş olup, Bakanlar Kurulu onayı için Başbakanlık’a arz edilmiştir. Bu süreçte aynı anda yapılacak yeni yatırımlar belirlenecektir. Savunma Sanayi Destekleme Fonu’ndan Varlık Fonu’na 3 aylık süre için 1 milyar TL devredilmiştir. Vade ve yapısına uygun şekilde değerlendirilmiş olup, ana para ve tüm geliri ile Savunma Sanayi Müsteşarlığı’na devredilmiştir.
DENETİM NASIL YAPILACAK?
VARLIK Fonu oluşturulmasından itibaren en çok merak edilen Fon’un ve Fon kapsamına giren varlıkların denetimi olmuştu. Bu konuda da, Fon ve Fon’a bağlı alt fonların denetiminin bağımsız denetim, Başbakanlık denetimi ve TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu denetiminden oluştuğu belirtilerek, Fon kapsamındaki kuruluşların denetimine ilişkin de şu bilgi verildi:
“Varlık Fonu’na devredilmiş varlık ve şirketlerin denetimi Sayıştay’ın denetimlerine, mevzuata göre Sayıştay, BDDK veya SPK tarafından yapılmasına devam edilmektedir. Varlık Fonu bünyesindeki Çaykur’un, Milli Piyango’nun ve KİT’lerden yüzde 51’i devlet payını sağlayanların Sayıştay’ın denetimine tabi olduğu, bu kurumlarda Sayıştay’ın denetimlerinin bugün itibarıyla da devam ettiği belirtilmiştir. Fon bünyesinde olup, Sayıştay denetimine tabi kurumlarda herhangi bir değişiklik yoktur. Devrolmuş ve devrolacak kurumlar açısından, Sayıştay denetimine tabi iseler, Sayıştay denetiminden çıkacak algısı doğru değildir. Çünkü bugün itibarıyla kanun çıkmadan önce denetim açısından nasıl bir sistematik varsa, aynen denetime devam edilmektedir. Fonun idari işlemleri dışında, Sayıştay denetimini etkileyen bir husus yoktur”.
ÖİB VARKEN NEDEN KURULDU
* Özelleştirme İdaresi Başkanlığı varken, Türkiye Varlık Fonu’na ne gerek var?
* ÖİB, bir kamu varlığının finansal piyasalarda en iyi değerle özel sektöre devredilmesine yoğunlaşırken, Varlık Fonu, bir varlığın Türkiye için en yüksek değerine ulaşması için çalışır. Ana odağı varlığın satışı değil, en değerli hale getirilmesi ve bu varlıkların ülke ekonomisine en etkin şekilde katılmasını ve yönetilmesini sağlamaktır. Varlık Fonu, ülkemizin ekonomik istikrarının arttırılması ve kalkınmasına katkı sağlamak, kamuya ait olan varlıkları daha etkin ve verimli bir şekilde yönetmek; mevcut kamu varlığına değer katarak gelecek nesiller için daha güçlü bir Türkiye hazırlamak amacıyla kurulmuş bir yapıdır.
Şeffaflık temel ilke
VARLIK Fonu’nun şeffaf olmadığı eleştirileri yapılıyordu. “Santiago İlkeleri, fonun birçok konuda açıklama yapmasını öngörüyor. Fon ne gibi bilgileri kamuyla paylaşacak ve hangi sıklıkta?” sorusuna şu yanıt verildi: “TVF olarak Santiago prensiplerini benimsemenin ötesinde, benimsediğimiz 5 temel yönetim ilkelerimizden biri “şeffaflık”. Kanunda yıllık faaliyet raporu, denetlenmiş mali tablolar gibi açıklama yükümlülüklerimiz mevcut. Bilgilendirme politikamız olacak. Paydaşlarımızla düzenli olarak bir araya geleceğiz. Ayrıca global ölçekte toplantılara da ev sahipliği yapmak istiyoruz. (Hürriyet)