Yazdır
Gıda enflasyonunu düşürme çalışmaları kapsamında kayıp oranını azaltmak için yaş sebze-meyvenin ambalaj ve soğuk zincirle taşınması kararına, sektör kuruluşları “teşvik” talebiyle yanıt verdi. Soğuk zincir kurulmasıyla gıda kaybının yarıya ineceğini ve yaklaşık 15 milyar liralık tasarruf edileceğini öngören sektör temsilcileri, ürünlerin ambalajlanması ve tedariğin soğuk zincirle sağlanmasına yönelik yatırımlar konusunda teşvik bekliyor. Sektör kuruluşlarına göre, destek verilmemesi halinde yatırım maliyetleri ürün fiyatlarına yansıtılacak, bu durum kısa ve orta vadede gıda fiyatlarında düşüş yerine artışa yol açabilecek.
“Gıdalarda soğuk zincirin sağlanması ve korunması, kısa sürede bozulmanın önlenmesi bakımından şart” diyen Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu (TGDF) Başkanı Şemsi Kopuz, soğuk zincirin, ülkemizde henüz ambalajlı olarak satılmayan ve özellikle yaz aylarında hızla bozulabilen yaş meyve sebze gibi ürünlerde de kurulmasının, öncelikle tedarik zincirindeki kayıplara son vererek, üreticinin ürününün heba olmasının önüne geçeceğine dikkat çekti. 6 milyon ton sebze meyvenin, sadece dağıtımda soğuk zincir gerekleri yerine getirilemediği için doğrudan çöpe gittiğini aktaran Kopuz, “Özellikle yaş meyve sebzenin soğuk zincir ile nakliyesinin sağlanması, tek ya da çok kullanımlık ambalajlarda paketlenerek satışa sunulması, üreticiler için ciddi maliyet oluşturacak. Bu maliyet, işletmelerin iş büyüklüğüne göre değişecek” dedi.
Uzun vadede üretici kazanacak
Üreticiler için bu yatırımların hibe ya da kredi gibi farklı finansman mekanizmaları kullanılarak teşvik edilmesinin son derece önemli olduğunu ifade eden Kopuz, şöyle devam etti: “Bu anlamda üreticilerin kooperatif çatısı altında güç birliğine gitmeleri de yararlı olacak.
Yaş meyve ve sebzelerin ambalajlanması ve tedarikin soğuk zincir içerisinde sağlanmasına yönelik yatırımlar konusunda teşvikler sağlanmaması halinde, yatırım maliyetleri kaçınılmaz olarak ürün fiyatlarına yansıtılacak, bu da gıda fiyatlarında indirim yerine tam tersine artışa yol açacak. Bu durumda tüketici de mağdur olacak. Yaş sebze meyve nakliyesinin soğuk zincir korunarak gerçekleştirilmesi halinde, bugün yaşanılan 30 milyar TL’lik kaybın en az yarı yarıya azaltılmasının mümkün olacağı hesaplanıyor.” Kopuz, uzun vadede soğuk zincir ve ambalajlama yatırımlarının karşılığının, üreticiye daha fazla kazanç olarak geri dönüşeceğini sözlerine ekledi.
Mahalle pazarı ve manavlara da uygulanmalı
Gıda Perakendecileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Mustafa Songör, nakliye ve depolama sistemlerindeki iyileştirme çalışmalarını memnuniyetle karşıladıklarını dile getirdi.
Songör, şu bilgileri verdi: “Yaş sebze-meyvenin ülkemizde en çok satıldığı noktalar halk pazarları veya manavlar gibi geleneksel satış noktaları. Dolayısıyla bu pazarları dışarda bırakacak uygulamalar beklenen sonuçları vermeyecektir. Organize gıda perakendecileri, yaş sebze-meyve fiyatlarının alış fiyatlarını bir süredir etiketlere yazıyor.
Hatta alış fiyatımızı üstüne gelen diğer maliyet kalemlerimizi de belirtiyoruz. Bu maliyetlerin üstüne bir de artan nakliye, soğutmalı reyon yatırım, bakım ve elektrik maliyetleri de eklenecek. Fiyatlarda bu sebeple beklenen düşüş olmayabilir. Halk pazarları bu uygulamalardan muaf tutulursa yaş sebze-meyve satışında organize gıda perakendecilerin payı daha da küçülebilir ve her zaman en kaliteli, en sağlıklı ürünü, en ucuz fiyata halka sunmaya çalışan sektörümüz olumsuz etkilenebilir.
Soğuk zincir genel maliyeti düşürecek
Carrefoursa Gıda Kategori Direktörü Ayşin Işıkgece, soğuk zincir uygulamasının genel maliyeti düşüreceğini savundu. Soğuk zincirin üretimden tüketimine kadar, tüm aşamalarda dikkat edilmesi ve zincirin kırılmaması gerektiğini belirten Işıkgece, bu süreçteki kaybı yüzde 50 azaltmayı hedeflediklerini söyledi. Ürünlerin üreticiden tüketiciye ulaşıncaya kadar oluşacak bu kayıpların azaltılması ve kontrol altına alınmasıyla en az yüzde 20-25 arasında bir tasarruftan söz edilebileceğini vurgulayan Işıkgece şöyle devam etti:
“Örnek olarak sezon meyvesi şeftaliyi verirsek, şeftali dalında 1 TL iken; hasat masrafı 0.20 kuruş, ön soğutma yapılmadan ve uygun olmayan ambalaj ve koşullarda taşınması neticesinde tahmini kayıp 0.30 kuruş, ambalaj ve taşıma maliyetlerini de 0.25 kuruş olarak eklersek toplam maliyetimiz 1.75 TL’ye geliyor. Bu örneğin doğru uygulamalarla gerçekleştiğini düşünerek incelersek; doğru hasat tekniklerinin uygulanıp, hasattan hemen sonra ön soğutma yapıp, paketleme konusundaki eksiklikleri de giderdiğinizde masraf maliyetiniz 0,05 kuruş artmış olmasına rağmen, kayıplardan yapacağımız 0.20-0,25 kuruş tasarruf sayesinde şeftali maliyetimiz 1.50-1,55 seviyesini geçemeyecektir.”
‘463 restoranın 1 yıllık salata malzemesini kazandık’
Metro Toptancı Market Gıda Kategori Müdürü Birol Uluşan, şu açıklamalarda bulundu: “Ürünü soğukta sergilemezsek yüzde 13’lük bir kayıp, soğuk zincirde taşımazsak yüzde 9,5’luk bir kayıp ve uygun ambalajda satmazsak yüzde 9’luk bir kayıp oluşuyor. Ambalaj, kayıpları azaltmada önemli bir kriter. İhtiyacımız olandan fazla ürün üretmek yerine gerektiği kadar üretim yaparak ve üreticiden tüketiciye tedarik zincirinin her halkasında doğru uygulamaları hayata geçirebilirsek gıda sektöründe yaşanan kayıpların önüne geçebiliriz.
Bu rakamları restoran harcaması olarak ele alacak olursak; 35 kişilik bir restoran salata malzemesi olarak 1 günde 5 kıvırcık, 3 marul, 2 lolorosso ve 2 endivyen olmak üzere toplam 12 ot kullanıyor. Bu da yılda 4 bin 380 adet ota denk geliyor. Bu örneğe bakacak olursak toplamda gıda kaybını engellediğimiz 2 milyon 28 bin adet ot ile 463 restoranın 1 yıllık salata malzemesini kazanmış olduk.”
Kayıp, gıdadaki ihracatın 4 katına denk
Gıda ve Tarımsal Ürün Piyasaları İzleme ve Değerlendirme Komitesi (Gıda Komitesi), son toplantısında, yaş meyve-sebze tedarik zincirinde yüzde 25-30’a ulaşan firenin düşürülmesi amacıyla yeni standartlar belirledi .Ürünler uluslararası normlara uygun tek ve çok kullanımlık ambalajlarla paketlenecek.Ürünlerin frigorifik (soğutuculu) araçlarla taşınması ve perakende satış noktalarında soğutuculu reyonlarda sergilenmesi zorunlu olacak. Türkiye’de üretilen 49 milyon ton meyve ve sebzenin yüzde 25 ile 40’ı (12.5 milyon ton-20 milyon ton) üretim, dağıtım ya da tüketim zincirinde kaybediliyor. Bu da yaklaşık 30 milyar lira, yıllık yaş sebze-meyve ihracatımızın yaklaşık 4 katı denk.
Dünya