Yazdır
Özel sektörün dış borcunda yılın ilk yarısında tam 18.5 milyar dolarlık artış oldu. Bu artışla birlikte toplam borç haziran ayı itibariyle 300 milyar dolar sınırını aştı ve 302.3 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Borcun altı ayda 18.5 milyar artması ilk bakışta çok sert bir yükselmeye işaret ediyor görünse de bu artışın en az üçte birinin kur farkından kaynaklandığını dikkate almak gerekiyor. Doların özellikle euroya karşı değer kaybetmesi, dolar olarak ifade edilen euro cinsi borcun hızla artıyor görünmesi sonucunu doğurdu. Geçen yıllarda tersi olur ve dolar değer kazandığı için dış borç düşük görünürdü.
Merkez Bankası kur farkını yurt dışından sağlanan uzun vadeli kredilerin tümü ile kısa vadeli diğer krediler için açıklıyor. Bu kredilerde ilk altı ayda 10.7 milyarlık dolar artış oldu. İşte bu 10.7 milyar dolarlık artışın 6.7 milyar doları kur farkından kaynaklandı. Doların değer kaybı, uzun vadeli kredilere 6.3 milyar, kısa vadeli diğer kredilere ise 462 milyon dolar kur farkı yükü bindirdi.
Özel sektörün yurtdışından sağladığı kısa vadeli ticari krediler ile yurtiçinde oluşan kısa vadeli yükümlülükler için döviz kompozisyonu açıklanmadığı için kur farkı hesaplanamıyor.
Kur farkı yükü daha da artacak
Haziran ayında euro/dolar paritesi 1.14 dolayında oluşmuştu. Parite bugünlerde 1.17 düzeyinin de üstünde bulunuyor. Dolayısıyla eurodaki bu değerlenme ya da diğer bir ifadeyle dolardaki bu zayıflama, özel sektörün dış borcunun haziran sonrasındaki dönemde daha da büyük görünmesine yol açacak.
Vade dağılımı nasıl?
Merkez Bankası verilerine göre özel sektör uzun vadeli dış borcu için ağustosta 2.7 milyar, eylülde 5.6 milyar, ekimde 5.1 milyar, kasımda 6 milyar, aralıkta ise 3.6 milyar dolarlık ödeme yapacak. Bu yılın tümünde gerçekleştirilecek toplam ödeme böylece 26.4 milyar doları bulacak.
Özel sektör yurt dışından sağladığı uzun vadeli borç için gelecek yıl 38.4 milyarla en yüklü ödemeyi yapacak.
2019 yılında 31.2 milyar, 2020'de 22.6 milyar, 2021'de 19.1 milyar, 2022'de ise 18.9 milyar dolar ödenecek.
Bir yılda 143 milyarlık ödeme
Özel sektörün haziran ayı itibariyle önümüzdeki bir yılda 143 milyar dolarlık ödeme yapması gerekiyor. Bu, ilk bakışta çok büyük bir tutar gibi görünse de, biliniyor ki gelecek bir yıldaki ödeme üç aşağı beş yukarı her ay itibariyle bu dolayda oluşuyor.
Bu arada, önümüzdeki bir yılda özel sektörün 143 milyarına ek olarak kamu ve Merkez Bankası'nın yapacağı ödemelerle birlikte toplam ödeme 172 milyar doları bulacak.
En çok hangi ülkeye borcumuz var?
Özel sektörün yurt dışından sağladığı uzun vadeli kredi borcunun haziran ayı itibariyle 210.9 milyar dolar olduğunu belirttik. Ve bir de en çok hangi ülkelere borçlu olduğumuza bakmak istedik. Birleşik Krallık, 24.2 milyar dolarla en fazla borcumuz olan ülke durumunda.
Birleşik Krallık kapsamına İngiltere, Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'nın girdiğini hatırlatalım.
En fazla borç aldığımız ikinci ülke 21 milyar dolarla Almanya, üçüncü ülke ise 19.9 milyar dolarla ABD.
Aslında en çok borçlu olduğumuz kesimin milliyetini bilmediğimizi söylemek de yanlış olmaz. Çünkü yaklaşık 40 milyar dolar tahvil borcumuz var. Doğal olarak tahvillerimizi ellerinde bulunduranların hangi ülke vatandaşı olduğunu bilme şansına sahip değiliz.
Sektörlere göre borç
Toplam 210.9 milyar dolar olan borcun 110 milyar doları finansal kuruluşlara, 101 milyar doları da finansal olmayan kuruluşlara ait.
Finansal kuruluşlar arasında en borçlular tahmin edileceği gibi bankalar. Bankaların 92 milyar dolar borcu var.
Diğer yandan sınai sektörler 41, hizmetler sektörü ise 59 milyar dolar borçlu durumda.