Yazdır
FED vidaları sıkıyor mu sıkmıyor mu?
Günümüze gelmeden daha önceki vakalarda GSFCI'nin nasıl davrandığına bakalım. 1999 yılında FED faiz artışlarına verdiği arayı bitirip yeniden yükseltmeye başladığında GSFCI yaklaşık bir yıl aynı seviyelerde kaldıktan sonra yükselmeye başlamış ve ardından resesyon gelmiş. Ok işaretine dikkat ederseniz, ABD getiri eğrisi çöktükten sonra sıkılaşma başlamış ve sadece bu indikatör üzerinden değerlendirirsek aslında FED artırmakta geç kaldığı gibi indirmekte de geç kalmış.
2004'te faiz artışına başladığında ise endeks yine önce büyük bir gerileme gösterdikten sonra yeniden sıkılaşma trendine girmesi yaklaşık bir yılı bulmuş. FED artışa son verdikten sonra ise GSFCI indeksi başladığı yerin de altına gerilemiş, yani "gevşemiş". Ancak aynı dönemde getiri eğrisinin daire içinde aldığım bölgede görüldüğü üzere yeniden çöktüğü ve ardından resesyonun geldiği görülüyor. S&P ise bütün bunlar olup biterken "lay lay lom" modunda.
Peki nasıl oluyor da FED faiz artırırken finansal koşullar endeksi bazen geriliyor ve fakat aynı sırada resesyonun ilk sinyallerini de almaya başlıyoruz. Endeksin içeriğini hatırlayalım; Hisseler-USD-uzun vadeli ABD tahvili ve kredi spreadleri. FED ekonomi yavaşladığı zaman faiz artırıyorsa şu oluyor: Kısa vadeli faizler ve değişken faizler yükseliyor çünkü FED'in doğrudan etkileyebildikleri zaten bunlar. Kredi piyasasında ilk kaçışlar da bunlara bağlı kredi talebinde yaşanıyor. Ancak FED'in hatalı sıkı para politikasına geçtiğini düşünen yatırımcılar "yaklaşan resesyona yönelik" pozisyon almaya başlıyor. Yani 10 yıllıkları alıyor. Bu da kısa vadeli getiriler yükselirken uzun vadenin düşmesi yani önce makasın kapanması, ardından eksiye geçmesi anlamına geliyor. Ancak bu sırada sadece 10 yıllıkları kullanarak finansal koşulların sıkılığını/gevşekliğini ölçen endeksler düşen getiriler nedeni ile geriliyor ve sanki faiz artışları piyasada etki yaratmıyor görüntüsü veriyor. Bunu gören FED üzerinde vidaya daha da asılma baskısı oluyor.
Peki, daha önce faiz artışlarının sıkılaştırmaya neden olmamasından şikayetçiyken şimdi neden daha temkinli yaklaşıyorum? Çünkü ABD 10 yıllıklarında hiçbir zaman (aşırı shortlar nedeni ile) çok hızlı yükseliş bekleyenlerden olmamama rağmen 2,15 yüzdelere gerilemesi ve iki yıllıkla olan spreadin kapanıyor olması beklediğim bir gelişme değildi. Spread 130'lardan 75lere gerilemiş durumda. Ancak net bir tespitte bulunmak bir yana burada işler bir kez daha karışıyor. Uzun vadeli getirileri enflasyon beklentileri, vade primi, yabancı alımları gibi çeşitli unsurlar etkilerken, bir de QE etkilemişti. Çoğu kez stok bazen de akımın etkilediği tartışmaları arasında FED bilançosu 4+ TL/dolara dayandı. Şimdi de yine stok ve akım tartışmaları arasında satış başladığında FED'in getiri eğrisinin uzak tarafında cari görüntüyü değiştirecek bir hareket dizayn etmesi mümkün. Belki de buna güvendikleri için piyasanın bir kısmından daha sakin davranıyorlar.
ŞANT MANUKYAN/FORTUNE TÜRKİYE DERGİSİ