Yazdır
Mevduat faizlerindeki tırmanış durmak bilmiyor. Bankacılık sektöründe her yıl olduğu gibi haziran ayında artan mevduat kapma yarışı nedeniyle bankalar orta büyüklükteki mevduatlara bile yüzde 14-15 faiz oranı teklif ediyor. Para tutarı 1 milyon TL ve üzerine çıktığında ise bu oranlar yüzde 15.5'lere kadar tırmanıyor. Çok değil daha bir ay önce yine bu sayfalarda mevduat faizlerindeki tırmanışı haber yapmıştık. O tarihte 100 bin TL'lik tasarruflara bankalar ortalama yüzde 12-14 bandında faiz uyguluyordu. Aradan geçen bir ay içinde banka bazında baktığımızda faiz oranlarında 1-1.5 puanlık artış yaşandığını gördük. Bazı bankalarda ise fark 2 puanlara kadar çıktı.
KGF SIKIŞIKLIĞI ARTIYOR
Peki, bir ay gibi kısa sürede faiz oranları neden bu kadar hızlı yükseldi? Yaklaşık bir ay önceki yazımızda da belirttiğimiz gibi Kredi Garanti Fonu (KGF) teminatlı kredilerde yaşanan patlama TL'deki sıkışıklığı önemli ölçüde artırdı. Yaklaşık iki buçuk aylık süreçte bankalar ağırlıklı KOBI ve mikro işletmelere toplam 180 milyar TL'lik kredi kullandırdı, işte bu büyük tutar bankacılık sektöründeki TL sıkışıklığını önemli ölçüde artırdı.
Bir diğer neden ise dönemsellik... Bankalar her yıl haziran sonu itibariyle altı aylık bilançolarını kapatıyorlar. Yani yarıyıl bilançoları hesaplanıyor.
"YENİ PARA"YA ÖZEL FAİZ
Mevduat kapma yarışı artık bankaları "hoş geldin faizi"nin yanı sıra "yeni para faizi" de vermeye zorluyor. Bugüne kadar bankalar hiç mevduat hesabı açtırmayan veya altı ay boyunca bankada mevduat hesabı açtırmayan müşterilerine "hoş geldin faizi" adı altında ek faiz veriyordu. Bazı bankalar bu ek faizi "tanışma faizi" olarak uyguladı. Ancak son dönemde TL sıkışıklığının had safhaya çıkması bankaların bu konuda yeni adımlar atmasına neden oldu. Artık birçok banka dışardan yani başka bir bankadan parasını getirip mevduat hesabı açtıranlara da özel oran vermeye başladı. Böylece bugüne kadar yeni müşterilere özel oran veren bankalar artık başka bankadaki paranın kendi bankasına gelmesi durumunda da ek faiz verir hale geldi.
Borsa İstanbul'u yakından takip edenler bilir, Türkiye'nin en büyük bankalarının neredeyse tamamı halka açık. Doğal olarak bu bankalar bilançolarında kredi ve mevduat tabanını güçlü göstermek ve karlarını korumak istiyor. Durum böyle olunca her yıl özellikle haziran ve yılsonu bilançosu olan aralık ayında bilançolarını makyajlamak için mevduat faizlerini yükseltiyorlar. Bu yıl buna bir de KGF sıkışıklığı eklenince haziran ayının mevduat faizlerine etkisi 1 hatta 2 puana çıktı.
HAZİRAN MAKYAJ AYI
Bankacılık kesimine göre, bilanço makyaj dönemi tamamlanır tamamlanmaz yani temmuz ayında mevduat faizlerinde bir puana varan düşüşler yaşanacak. Daha fazla düşüş yaşanabilmesi içinse enflasyonun gerilemesi, kurların aşağı inmesi, Merkez Bankası'nın fonlama maliyetlerini aşağı çekmesi gerekiyor.
Sektörün bir başka umudu ise hükümetin KGF kredilerine seküritizasyon imkanını tanıması. Şayet bu düzenleme yapılırsa, bankalar müşterilerine kullandırdığı KGF kredilerini seküritize edip, yani satarak ek kaynak temin edebilecek. TL sıkışıklığını bu sayede aşacak olan bankalar ardından mevduat faizlerini de aşağı çekebilecek. (Esin Çetinel/Para Dergisi)