Fed'in 4.5 trilyon dolarlık bilanço küçültme planı

Fed Başkanı Janet Yellen çarşamba günü faizleri yükseltme kararı sonrası basın toplantısında, “Bilanço daraltmaya görece yakın zamanda başlanabilir” mesajını verdi. Yellen’ın bilanço küçültme konusunda fazlasıyla ayrıntı vermesi piyasalar tarafından ‘şahin’ olarak yorumlandı.

ABD Merkez Bankası Fed’in bilançosu, 2008’de 700 milyar dolar seviyelerinden hazine ve mortgage tabanlı tahvil portföyleriyle birlikte yaklaşık 10 yıl içerisinde 4.5 trilyon dolarlık devasa bir boyuta ulaştı. Söz konusu zamandan beri Fed kasasında tuttuğu vadesi dolan kağıtları yeniden yatırarak bilançosunun büyüklüğünü dengede tutmaya çalışıyordu. Ancak dünyayı kasıp kavuran finansal krizin üzerinden 10 yıl geçtikten sonra Fed bilançosunu daraltmak için oldukça ayrıntılı bir yol haritası ortaya koyuyor.

Yellen kademeli küçültme öngörüyor

Bilanço normalleşme sürecine bu yıl başlamayı öngördüklerini belirten Yellen, “Bu bizim yeniden yatırımlarımızı azaltacak ve varlık hacmimizi öngörülebilir düşüşle azaltacaktır. Elimizde tuttuğumuz varlıkları kademeli şekilde azaltacağız” diye konuştu.

Yellen bilançonun daraltılmasının rezerv normalleşene kadar sürdürüleceğini, bilançonun aktif bir politika aracı olarak kullanılmayacağını ifade etti. Ve “Fed, bilanço planını göreceli olarak yakın zamanda uygulamaya koyacak” diye ekledi.

Fed’in bilanço küçültme stratejisinde elindeki iki tip tahvil olan hazine tahvilleri ve mortgage tabanlı tahvillere ilişkin vadesi dolan kağıtların yeniden yatırılmaması yatıyor. Hazine tahvillerindeki daraltma 6 milyar dolardan başlamak üzere üçer aylık aralıklarla; 6 milyar dolarlık dilimlerle 30 milyar dolarlık en üst seviyeye çıkarılacak. Ardından da küçültme maksimum seviyede gerçekleştirilecek.

Aynı şey mortgage tabanlı tahvillerde 4 milyar dolar ile başlatılacak. 4’er milyardan oluşan dilimlerle de 3 ayda bir yükseltilecek. Sonuç olarak 20 milyar dolar seviyesine kadar gidilecek. Buna ne zaman başlanacağı ve nerde bitirileceği henüz net olarak belli değil. Ancak Amerikalı ekonomistlerin büyük çoğunluğu aralık ayını işaret ediyor.

MarketWatch editörlerinden Greg Robb, Fed’in bilançosunu ilk etapta aylık 10 milyar dolar olmak üzere küçültmeye başlayacağını; ardından bu rakamı 50 milyar dolara çıkararak yavaş yavaş daraltmayı hayata geçirmeyi planladığını yazdı. Bu planın uygulanması sonucunda bilançoda ilk 12 ayda 300 milyar dolar, takip eden yılda da 600 milyar dolarlık bir daralma söz konusu olacak.

Bilanço daraltma ne zaman başlayacak

Bazı ekonomistler Fed’in bilançosunu daraltmaya en erken temmuz ayında başlayabileceğini savunuyor. Amherst Pierpont Baş Ekonomisti Steve Stanley MarketWatch’a yaptığı açıklamada, “Fed temmuz ayındaki toplantıda bilançosunu aşağı çekmeye başlayacak ”diye görüş bildiriyor. ABD’li yatırım şirketi BMO Capital Markets’in Baş Ekonomisti Michael Gregory,” Yellen’ın ‘Yakın zamanda’ açıklaması kesin olarak temmuz ayı demek değil ama çok yakında olacağının altını çiziyor” diyor.

Diğer ekonomistler ise devasa daraltma programının en erken eylül ayında başlayacağını öngörüyor. Fed’in Haziran toplantısı öncesi gerçekleştirilen Wall Street anketine göre ekonomistlerin yüzde 42’si bilanço daraltma sürecinin aralıkta başlayacağını yüzde 25 ise eylülde gerçekleşeceğini belirtti. (Dünya / Aydın Şahinalp)