Osmanlı'nın kazası Katar 100 yıl önce de gündem olmuştu

Prof. Dr. Afyoncu, "Osmanlı’nın son döneminde Katar gündemdeydi. Sadrazam Mahmud Şevket Paşa, 'İrak’taki istikbalimiz için Katar gibi devlet için hiçbir faydası olmayan yeri İngiltere’ye terk edelim' derken Küçük Said Paşa, Oskan ve Beherya efendiler bu düşünceye karşı çıkmışlardı" diye yazdı.

Sabah gazetesi yazarı ve Millî Savunma Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Erhan Afyoncu'nun yazısının satır başları şöyle:

"19. yüzyılın ikinci yarısında Arabistan yarımadasında ve Körfez'de Osmanlı hakimiyeti pekiştirildi. Katar Osmanlı idaresinde kaza olarak teşkilatlandırıldı. Bahreyn'e hakim olan İngilizler ise Katar'daki Osmanlı varlığını kendilerine bir tehdit olarak görüyorlardı. Özellikle Zubara'daki Osmanlı faaliyetlerinden endişeliydiler. Osmanlı yönetiminin Katar'daki idari yapılanmasını engellemeye çalıştılar..."

"...Osmanlı'nın son döneminde dış politikada İngiltere'nin desteğini almak için iki devlet arasında 1910'da İngilizler'le görüşmeler başlatılmıştı. Bu görüşmelerde Katar'ın statüsü de görüşüldü. 11 Mart 1913'te Bakanlar Kurulu'nda mesele gündeme geldi. Londra Elçisi Tevfik Paşa ile İbrahim Hakkı Paşa'nın raporları okunup, tartışıldı..."

"...Dönemin sadrazamı Mahmud Şevket Paşa bölgenin önemsizliğini ileri sürerken eski sadrazamlardan ve dönemin Şûra-yı Devlet Reisi Said Paşa, Bayındırlık Bakanı Besarya Efendi ve Posta, Telgraf ve Telefon Bakanı Oskan Efendi ise sadrazama karşı çıktılar. Mahmud Şevket Paşa'nın günlüğünde yazdıkları Osmanlı'nın çökerken yönetimde yapılan zaaflar kadar, devlet aklına sahip devlet adamlarının görüşlerini de ortaya koyar..."

"...Günlüğünden muhalefete rağmen Mahmud Şevket Paşa'nın etkili olduğu anlaşılan 11 Mart tarihli Bakanlar Kurulu'ndan "İngiltere'nin Katar Yarımadası'dan Osmanlı Devleti'nin ilgisini kesmesi konusundaki ısrarı artarak devam etmektedir. Bundan dolayı Katar Yarımadası'da hakimiyetin kuvvetlendirilmesi ve teşkilatlanmanın sürdürülmesi yolundaki faydasız çabalara son verilip, aradaki ihtilafın izalesi zaruri görülmektedir" kararı çıktı. 29 Temmuz 1913'te Londra'da imzalanan antlaşmanın ilgili maddesinde Osmanlı Devleti Katar yarımadası üzerindeki bütün taleplerinden feragat etti, bölgenin Şeyh Câsim bin Sânî ailesi tarafından yönetilmesi konusunda mutabakata varıldı. Ancak bölgede Osmanlı askerleri bir müddet daha kaldılar. Birinci Dünya Savaşı'yla birlikte bölgedeki Osmanlı hakimiyeti sona erdi..."