Yazdır
ABD’nin eski büyükelçisi Ross Wilson, “İlk görüşme için gayet başarılıydı, özellikle ilişkilerin yolunda gitmediğini düşünecek olursak. Açıklamalara bakacak olursak YPG’yi silahlandırma konusunda ABD fikrini değiştirmedi. Ancak ‘Çözüm için hiç ilerleme sağlanamadı” demek de doğru değil” dedi
Ross Wilson, ABD’de Türkiye denilince ilk fikir danışılan isimlerden biri. 2005’te, George W. Bush döneminde Ankara Büyükelçisi olarak atandı. Ak Parti iktidarının ilk yıllarında, yani Türkiye- ABD ilişkilerinin daha olumlu seyrettiği bir dönemde görev yaptı.
3 yıllık mesaisinin ardından emekli oldu. Ancak ABD Dışişleri için hâlâ danışılan, gerektiğinde göreve çağrılan bir isim. 2014’te şimdiki elçi John Bass’in atanması gecikince, dönemin Dışişleri Bakanı Kerry tarafından Ankara’ya gönderilmişti. Wilson, Erdoğan-Trump zirvesini gazete Habertürk'ten Nalan Koçak'a yorumladı.
Ankara için Erdoğan-Trump görüşmesi ilşkilerde yeni bir sayfa açtı. Bu beklenti gerçekçi mi?
Gayet gerçekçi ve normal. Şunu unutmamak gerek Trump seçilmeden önce, iki ülke ilişkilerini daha zor hale getiren mevzular değişmedi. Ama her iki tarafta da “Neler yapabiliriz?” arzusu hâkim.
- Basın toplantısında Trump, DEAŞ ve PKK’ya karşı Türkiye’ye destek verdiklerini söyledi. Ancak YPG’nin adını anmadı. Neden?
Böyle durumlarda başkanlar genel mesajlar vermeye çalışır. Başkan, Türkiye-ABD ilişkileri ya da belirli konularda geniş kapsamlı bir açıklama yapmadı. Ortak tarihin altını çizdi. Ben olsam, hangi konunun eksik olup olmadığı üzerinde fazla durmam.
- Sizce Türk tarafının Washington ziyareti başarılı mıydı? Türkiye istediği şeyleri alabildi mi?
Başarıyı nasıl tanımladığınıza bağlı. Bundan kastınız YPG’nin silahlandırılması meselesini çözmekse, büyük çözüm beklemek gerçekçi değil. Bence ilk görüşme için gayet başarılıydı, özellikle ilişkilerin yolunda gitmediğini düşünecek olursak.
‘TRUMP, YPG’Yİ SİLAHLANDIRMA FİKRİNİ DEĞİŞTİRMEDİ’
- Peki sizce görüşmenin başarısız bir tarafı oldu mu?
Açıklamalara da bakacak olursak YPG’yi silahlandırma konusunda ABD fikrini değiştirmedi. Bu çok ciddi bir sorun. Ancak “Çözüm için hiç ilerleme sağlanamadı” demek de doğru değil. Bunu zaman gösterecektir.
- Zor görünüyor ama Trump YPG’yi silahlandırma kararından döner mi?
Bu pek mümkün görünmüyor. Mesela PKK konusunda işbirliği artabilir. Belki ABD’nin YPG’yle çalışma yöntemi ve Oyun planı konusunda bazı şeyler değişebilir. Ama ABD’nin hedefi operasyonu birkaç hafta içerisinde başlatmak.
‘YPG-PKK BAŞKA DİYEN KENDİNİ KANDIRIYOR’
- Az evvel, “ABD, PKK konusunda işbirliğini artırabilir” dediniz, ama bir çelişki yok mu? Türkiye YPG’yi PKK’yla eşdeğer görüyor. Birine destek verirken, diğeriyle mücadeleyi artırmak ne kadar tutarlı?
Kişisel görüşüm, YPG kesinlikle PKK’nın bir uzantısı. “İkisi başka şey” diyenler kendini kandırıyor. Fakat bu bahsettiğimiz ayrım, ABD ordusunun ve şimdi görüyoruz ki Trump yönetiminin fikri. Beyaz Saray’a göre, ikisi arasında ‘bir anlamda’ fark var. PKK’dan kaynaklanan güvenlik meseleleriyle, YPG’nin Türkiye- Suriye sınırında gücünü pekiştirmesi farklı şeyler. YPG’yi silahlandırmanın getireceği potansiyel riskler, PKK’nın Türkiye’ye yönelttiği tehditten farklı. Yönetimin vardığı sonuç Türkiye’ye PKK konusunda yardım ederken, DEAŞ’la mücadelede -alternatifi olmadığı için- YPG’ye destek olmak. Ama pratik olarak ikisini ayırmak zor olacaktır.
‘SİLAHLARIN TAKİBİ BAŞARILI OLUR MU BİLEMEM’
- ABD, Rakka operasyonuna YPG’yle başladığında, Türkiye’yi teskin eder mi? Mesela Türkiye’nin korkusu YPG’ye verilen silahların PKK’ya geçmesi. ABD bu konuda adım atar mı?
Adımlardan birini az evvel konuştuk, PKK’ya karşı işbirliğini artırmak. Bir diğer adım da YPG’ye verilen silahlara ne olduğunun takip edilmesi, amacına uygun kullanılması olabilir. Başarılı olur mu bilemem.
- Bazı ABD’li yetkililer, YPG’ye verilen silahların geri alınacağını söyledi. Ancak Pentagon’dan, “Silahlar alınmayacak” açıklaması geldi. Kafa karıştırmıyor mu?
Yorumunuza şunu ekleyebilirim: ABD’de kopan gürültüyü ve yönetimin iç siyasete odaklanmış olduğunu unutmayın. Tüm bunlar nedeniyle verilen mesajlar arasında koordinasyonu sağlamak zor olabiliyor.
‘GÜLEN’E EV HAPSİ KONUSUNDA BAZI İHTİMALLER OLABİLİR’
-Yargı sürecinin yanında, Ankara Washington’dan bazı idari kararlar almasını bekleyebilir değil mi? Mesela FETÖ’nün faaliyetlerinin kısıtlanması gibi...
ABD yönetiminin Gülen hareketinin peşine tamamen düşebileceğinden emin değilim. Mesela okullar daha çok yerel yönetimlere bağlı, federal yönetimin bu konuda söz hakkı kısıtlı. Türk tarafı bildiğim kadarıyla Gülen’in ev hapsine alınmasını istiyor. Bu noktada bazı ihtimaller olabilir. Ancak böyle bir adımın da mahkemeye götürüleceğinden emin olabiliriz. Sanıyorum ki adalet bakanlığı başkanı bu konuda çok dikkatli davranmaya zorlayacaktır. Çünkü Trump ev hapsi gibi bir karar alırsa, karar mahkeme tarafından durdurulabilir.
-Son sorum çok doğrudan olacak. Türkiye-ABD ilişkileri neden bu hale geldi? Yanlış giden neydi?
Obama yönetiminin ilk döneminde ilişkiler baharını yaşadı. Fakat daha sonra pek çok şey yolunda gitmedi. Washington açısından mesela Ermenistan’la normalleşme gerçekleşmemesi, İsrail’le ilişkilerin kopması, Suriye meselesindeki farklı bakış açıları... Bunların hepsi birikti. Tüm bunlara, ABD’nin Türkiye’deki iç siyasi konulardan duyduğu endişeyi ekleyin.
‘ERDOĞAN İTİDALLİ VE DİKKATLİ MESAJLAR VERDİ ’
- Rakka operasyonu başladığında Türkiye’den sert bir tepki bekliyor musunuz? İncirlik’i kapatmak gibi...
Bence Erdoğan’ın ABD’de verdiği mesajlar gayet itidalli ve dikkatliydi. ABD’yle ilişkilerin kendisi ve ülkesi için ne kadar önemli olduğunu görüyor. Suriye konusunda ABD’yle zıtlaşmak istemiyor. Bence bir tepki verilecekse bu gayet özenli olur.
- Evet ama bazı ABD’li uzmanlar, “Türkiye Rakka operasyonunu zorlaştırabilir” düşüncesinde...
Umarım böyle olmaz. Zaten hükümetlerimiz arasında güvensizlik olmasa da bir yanlış anlaşılma var, özellikle de ordularımız arasında. Hatırlayın, Türkiye Suriye’ye hava operasyonu düzenlediğinde ABD askerleri operasyon bölgesine 6 kilometre uzaklıktaydı. Bu, büyük güvensizlik yarattı. Umuyorum ki böyle bir noktaya gelmeyiz, bunu beklemiyorum da.
- Bir yanda yılların müttefiki Türkiye, diğer yanda YPG... Neden ABD, YPG’yi seçti?
Sahadaki en etkili güç olduğu için. Diğer bölgesel güçler kara gücü sağlamak istemedi. Durum bu kadar basit.
- Ama Türkiye operasyon için bir plan hazırladı, kara gücü gönderebileceğini söyledi.
Öyle zannediyorum ki ya ABD’li yetkililer planı gerçek bir niyet olarak algılamadı ya da planın detaylarını konuşmak ve ayarlamanın çok uzun süreceğini düşündüler.
- FETÖ elebaşısı Gülen, Erdoğan-Trump görüşmesinin en önemli konularından biriydi. Sizce Trump yönetimi bu konuda bir adım atar mı?
Adım atılacaksa, yargı çerçevesinde olur. Özellikle iade konusunda, başkanın tek taraflı yetkisi yok.