Yazdır
2017 enflasyon hedefi olan yüzde 6.5'in üstüne soğuk bir su içeli çok oldu. Merkez Bankası, yüzde 6.5'lik resmi hedefe karşılık 2017 TÜFE beklentisini yüzde 8'e revize etti. Tarih 31 Ocak'tı. Yani bu revizyon yapılırken, henüz 2017'ye ilişkin hiç oran yoktu ortada. Ama belli ki Merkez Bankası gidişatı görüyordu. Görmesi de gerekirdi zaten...
Sonra ocak ayının gerçekleşmesi açıklandı. Yüzde 2.46 ile ocak aylarının rekoru kırılmıştı. Geçen yılın aralık ayında yüzde 8.53 düzeyinde bulunan yıllık oran da ocak itibariyle yüzde 9.22'ye çıkmıştı.
Şubata geldik, artış yüzde 0.81'de kalmıştı ama baz etkisi yüzünden yıllık oran daha da artmış ve yüzde 10.13'e ulaşılmıştı. Türkiye çok uzun bir aradan sonra yeniden çift haneli enflasyonla tanışmıştı.
Ve geldik marta... Aylık artış yüzde 1.02 ile tahminlerin üstündeydi, yıllık oran biraz daha yükselmiş ve yüzde 11.29'u bulmuştu.
"Kur artışı bize bir şey yapmaz, ekonomimiz sapasağlam, kur artışından etkilenmeyiz" söylemleri sona ermişti. Kur artışı öyle aheste aheste de etkilemiyordu artık fiyatları. Gümbür gümbür bir yük biniyordu.
Kaldı ki, talep de öyle canlı değildi. Üstelik şubat ayında mobilya ve dayanıklı tüketim mallarında vergi indirimlerine gidilmişti. Bu indirimler söz konusu gruptaki malların fiyatlarına şubatta bir miktar yansımış, ancak indirimler martta neredeyse geri alınmıştı.
İlk çeyrekte rekor
TÜİK yeni seri tüketici fiyatları endeksini 2003 yılını baz alarak hesaplıyor. 2003'ün ocak ayına ilişkin değişim oranı olmadığı için "ilk çeyrek" ve "son üç çeyrek" olarak yıllara göre değişimi ancak 2004'ten başlatarak verebiliyoruz.
Bu kıyaslama gösteriyor ki, ilk çeyrekler itibariyle en hızlı fiyat artışı bu yıl yaşanmış. Bu yıl ilk çeyrekteki artış yüzde 4.34. Daha önce yüzde 4 sınırı hiç aşılmamış bile. 2010, ilk çeyrekteki yüzde 3.93'le en yüksek artışın gerçekleştiği ikinci yıl.
Dün de vurgulamıştık; ilk çeyrekte yüzde 4.34 olan artışın Merkez Bankası'nın tahmini olan yüzde 8'de kalması için yılın kalan üç çeyreğindeki oranın yüzde 3.50'yi aşmaması gerekiyor. Bu mümkün olabilir mi?
"Eğer ilk çeyrekteki artış 100 ise, acaba son üç çeyrek toplamındaki artış kaç" diye yaklaşarak bir hesaplama yaptık...
2004-2016 döneminde son üç çeyrek toplamındaki artış, yalnızca bir yıl, 2010 yılında ilk çeyrek artışının altında kalmış. Söz konusu yıl, ilk çeyrek artışı 100, sonraki üç çeyrek artışı 61 olmuş.
İşte bu yıl da ilk çeyrekte yüzde 4.34, yani 100 olan artışı, ikinci çeyrekte yüzde 3.50'de, yani 81'de tutabilirsek Merkez Bankası'nın tahmini olan yüzde 8'de kalma şansımız olacak.
Tek hanede kalmak mucize...
Gerçekçi olalım ve yüzde 8'i unutalım, artık böyle bir oran yok. Bundan sonra olabileceğe, makule bakalım.
2004-2016 dönemi ortalamasına göre ilk çeyreklerdeki artış yüzde 2.21, son üç çeyrek toplamındaki artış ise yüzde 5.95. Bu yılın ilk çeyreğindeki oranı ise biliyoruz, önceki yıl ortalamalarına adeta fark atarak yüzde 4.34'ü bulmuş durumda.
Bundan sonraki üç çeyrekte 2004-2016 dönemindeki kadar, yani yüzde 5.95 artış olursa yılı hangi orandan mı kapatırız... Bu durumda 2017 sonundaki TÜFE artışı yüzde 10.55 olacaktır. Yuvarlayarak söyleyelim, TÜFE yüzde 10.5 dolayında gerçekleşecektir.
Dolayısıyla bu yılki TÜFE'yi tek hanede tutmak neredeyse olanaksız hale gelmiştir. Artık hesabımızı kitabımızı geniş bir aralıkta söylersek yüzde 10-11 arası bir enflasyona göre yapmak durumundayız.
