Yazdır
Geçen yılın son çeyreğine ilişkin yenilenmiş ve güncellenmiş GSYH verileri açıklandı. Buna göre son çeyrekte ekonomi yüzde 3,5 oranında büyüdü. Bir önceki çeyrekte büyüme oranı negatif gerçekleşmiş ve ekonomi yüzde 1,3 oranında daralmıştı. Bu oran daha önce yüzde 1,8 olarak açıklanmıştı. Ayrıca 2016’nın ikinci çeyreğine ilişkin büyüme oranı da yüzde 4,5’ten yüzde 5,3’e revize edildi. Bütün bu revizyonlar ve dördüncü çeyrekte beklentilerin üzerinde bir büyüme temposuna ulaşılması sonucu 2016 yılına ilişkin yıllık büyüme oranı yüzde 2,9 oldu. Bu verilerin ardından 2015’te 11 bin doların üzerinde olan kişi başına milli gelir dolar kurundaki artış nedeniyle 10,807 dolara geriledi..
Büyüme verilerinin detayına baktığımızda üretim tarafında en hızlı büyüyen sektör sanayi sektörü olmuş. İmalat sanayiindeki yüzde 4,4’lük büyüme ile sanayi sektöründeki toplam büyüme oranı yüzde 5’e ulaşmış. Bu da son çeyrek GSYH büyüme oranına 1.0 puan katkı yapmış. İnşaat yüzde 3,7 oranında büyürken GSYH büyümesine toplam katkısı 0,3 puanda kalmış. Ortalama yüzde 1,8 büyüme oranıyla hizmet sektörlerinin katkısı ise 0.4 puan olurken, yılın ilk üç çeyreğinde negatif büyüme oranları görülen tarım sektörü yüzde 1,3 oranında büyüyerek toplam büyümeye 0,1 puan katkı sağlamış.
Talep tarafına baktığımızda ise, en dikkat çekici gelişme olarak özel kesim nihai tüketim harcamalarının yüzde 5,7 oranında arttığını görüyoruz. Özel tüketim üçüncü çeyrekte yüzde 1,7 oranında azalmıştı. Kamu tarafında ise büyüme oranının iyice azalarak yüzde 0,8’e düştüğünü görüyoruz. Kamu tüketimi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 14,4, ise üçüncü çeyrekte bir miktar yavaşlayarak yüzde 5,6 oranında artmıştı. Aşağıdaki tabloda da harcamalar tarafından GSYH büyüme oranları özetleniyor:
Yatırım harcamalarına karşılık gelen gayri safi sabit sermaye oluşumunda yüzde 2 artış gerçekleşmiş. Ancak yeni veri setinde bu artışın ne kadarının özel kesimden ne kadarının kamu yatırımlarından kaynaklandığını göremiyoruz. Ancak verilerin detayında yatırım harcamalarının daha çok inşaat tarafında olduğunu görüyoruz. 2016’nın son çeyreğinde inşaata yönelik yatırımlar yüzde 3,5 oranında atarken makine ve teçhizat yoluyla yapılan yatırımlar yüzde 0,4 oranında azalmış. İnşaat yatırımları üçüncü çeyrekte de benzer bir şekilde yüzde 5 oranında artmış, makine teçhizat yatırımları yüzde 3,7 oranında azalmıştı.
Son olarak, ihracat son çeyrekte yüzde 2.3 oranında ithalat ise yüzde 3.3 artmış. Yıl genelinde ise ihracat yüzde 2 oranında azalırken ithalat yüzde 3,9 oranında artmış. Her iki durumda da net dış talebin büyümeye toplamda negatif katkı yaptığını, yani büyüme oranlarını aşağıya çektiğini görüyoruz.
Mevsimselliğe göre düzeltilmiş verilerde 2016’nın son çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 3,8 oranında arttığını görüyoruz. Yılın üçüncü çeyreğinde bu oran eksi yüzde 2.1 olmuştu. Mevsimselliğe göre düzeltilmiş GSYH verileri de yılın üçüncü çeyreğinde görülen daralmadan sonra son çeyrekte toparlanma olduğuna işaret ediyor. Bu temponun 2017’de ne ölçüde devam edeceği önemli. DENİZ GÖKÇE - AKŞAM