Yazdır
Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Figen Çalışkan, akrep zehirlerinde bulunan bazı maddelerin kanser hücrelerine doğrudan bağlandığını ve sağlıklı hücrelere zarar vermediğini gösteren çalışmalar bulunduğunu söyledi. Doç. Dr. Çalışkan, eğer çalışmalar başarılı olursa ileride akrep zehrinden kanser ilacı üretilebileceğini söyledi.
25- 26 Mart tarihlerinde düzenlenen Moleküler Kanser Zirvesi'nde 30'a yakın bilim insanı çeşitli sunumlar yaptı. Kişiye özel kanser tedavisinin masaya yatırıldığı zirvede Doç. Dr. Figen Çalışkan da akrep zehirleri ile ilgili bilgiler verdi.
ÇALIŞMALAR HENÜZ ARAŞTIRMA DÜZEYİNDE
Çalışmaların araştırma düzeyinde olduğunu belirten Doç. Dr. Çalışkan şunları söyledi: "Venomlar zehirli hayvan salgıları, akrep, yılan, örümcek gibi hayvanların salgılarına biz venom diyoruz. Zootoksin yani hayvansal toksinler. Akrep zehirleri yaklaşık 1960'lardan bu yana özellikle biyoyararlanım etkileri de çalışılan moleküller. Akrep zehirleri bir kokteyl gibi, bir karışım. Bunların içinde zehirli bileşenler varken zehirli olmayan bileşenler de var. Bunların da biyoyararlanımlarını çalışıyoruz. Uluslararası araştırmalar da gösteriyor ki sadece anti kanser değil antibiyotik etkileri olabilir, daha farklı ağrı kesici etkileri olabilir.
"HER AKREBİN ZEHRİ KENDİNE ÖZGÜ"
Anti tümör etkilerine gelince bu son 10 yılda açığa çıkan çalışmalar var ancak araştırma düzeyinde. Bazı kanserli hücre kültürlerinde, kanser hücrelerinin büyümelerini durdurduğu belirleniyor ve bu şekilde çalışmalar devam ediyor. Ülkemizde daha çok yeni ama çok yakın bir gelecekte bu molekülleri ortaya koyduğumuz zaman bunların kanser ile olan ilişkilerini ülkemizden elde edilmiş akreplerden elde edilen toksinlerden de yapabileceğiz. Çünkü her akrebin zehri, kendine özgü. Yurtdışındaki akreplerin peptidleri, toksinleri farklı moleküller.
Kanserin gelişiminde önemli noktalardan bir tanesi iyon kanalları. Kanser hücreleri gelişimini iyon kanalları üzerinden geliştiriyor. Akrep zehirlerine baktığımız zaman da direk spesifik olarak iyon kanallarına tanımlı moleküller. Yani iyon kanallarına direk gidip özgünce bağlanıyor. Bu durumda da hücrenin gelişimi için gerekli birçok maddenin akışını, girişini tamamen blokluyor. Bu nedenle ümit vaad ediyor. Birer bloker olduğu için.
KANSER HÜCRELERİNE KARŞI BÜYÜK BİR POTANSİYELİ VAR
Laboratuvar deneylerimiz gösteriyor ki bu sağlıklı hücreler yaşamını sürdürürken, sadece kanserli hücreye gidip spesifik olarak bağlanıyor. Umut veren nokta da bu akrep peptidleri için. Akrep venom peptidlerinin iyon kanallarını hedefleyerek hücre çoğalmasını ve metastazı (sıçrama, yayılma) durdurduğu ve hücre döngüsünü durdurarak kanser hücrelerine karşı büyük bir potansiyeli olduğu bilinmektedir."