Yazdır
Yumurtada üretici fiyatları son 1 ayda yüzde 74 arttı. 14 Kasım-12 Aralık tarihlerinde 20 kuruştan 40 kuruşa yükselen yumurta fiyatı, hafta başında 35 kuruşa dün itibariyle de 28 kuruşa kadar düştü. Sektör temsilcileri bu hızlı yükselişin yurtdışındaki yumurta alıcılarının suni bir oyunu olduğunu ileri sürerken, fiyat dalgalanmasının ocak sonuna kadar düzene gireceği de ileri sürülüyor. Sektörü kuş gribinin de tehdit ettiği söyleniyor. Tüm bu süreçte üreticilerin hükümetten de beklentisi var. KDV indirimi yapılmasını istiyorlar. Yumurtanın işlem görmediği halde KDV’sinin yüzde 8 olduğunu belirten üreticiler, yemi KDV’siz aldıkları bir dönemde aradaki fark nedeniyle her ay yüzde 8 KDV ödemek zorunda kalacaklarını söylüyorlar. Üreticilerden bazıları da yumurtanın toplam KDV’sinin yüzde 1, perakende KDV’sinin ise yüzde 8 olmasını beklediklerini belirtiyorlar.
YUM-BİR Türkiye İkinci Başkanı ve Kayseri İli Yumurta Üreticileri Birliği (KAY-YUM-BİR) Yönetim Kurulu Başkanı İbrahim Afyon, işlenmiş ürün ile işlenmemiş ürünün ayrılması gerektiğini belirterek, “Yumurta işlenmiş ürün olmadığı için KDV’nin yüzde 1’e indirilmesi lazım. Bakanlık işlenmemiş ürünlere öncelik tanımalı. Yumurtada KDV indirimi fiyatlara yansır, dolayısıyla tüketimi artar” dedi. Bu oranın yüzde 1’e düşürülmesi için Maliye Bakanlığı’na başvuruda bulunduklarını kaydeden Afyon, “Bakanlığın çalışması tüm gıda ürünlerini kapsayacak gibi gözüküyor. KDV indiriminin gündeme gelmesiyle tekrar yazılı olarak gerekçeli nedenlerle yumurtada KDV’nin yüzde 8’den 1’e indirilmesini talep ettik" dedi.
Faturada sıkıntı yaşanıyor
Çiftçiye destek amacıyla hükümetin yemde KDV'yi sıfırladığını vurgulayan Afyon, “Yemde girişlerimiz sıfıra düştü ama çıkışlarımız yüzde 8 KDV’li olarak gerçekleşiyor. Şu an yemde KDV olmayınca, yumurtanın faturalama esnasında; KDV farkından dolayı mahsuplaşama işlemini yapamıyoruz. Aradaki farkın bir sonraki ay devlete ödenmesi gerekiyor. Sektörün zarar ettiği günlerde, biz üreticilere bu bedeli ödemek ağır geliyor. Halihazırda KDV nihai tüketiciden tahsil edildiği için, KDV’nin yumurtada yüzde 1’e düşmesi sektörü rahatlatacak. Devlette gelir kaybı yaşanmayacak” şeklinde konuştu.
Sektörde AB desteklerinden her ilin eşit şekilde faydalanamadığını, Kayseri’nin de bu desteklerden mahrum kaldığını ifade eden Afyon, “Yumurtacılık sektörüne yatırım desteği verilecekse her ilimize eşit şekilde verilsin. Önümüzdeki yıl Kayseri’de günlük yumurtlayan kanatlı hayvan sayısını 6 milyona çıkarmayı hedefliyoruz. Modernizasyon alanında destek istiyoruz” diye ifade etti.
Ambalaja son tüketim tarihi yazılsın
İç piyasada yumurta tüketiminin yetersiz olduğunu belirten Afyon, "Yumurtaların kabuklarının üzerinde izlenebilirlik adına işletmenin numarası yazılmakta. Biz o numaradan tavuğun hangi çiftlikte yumurtladığını ve yumurtanın hangi kümese ait olduğunu bulabiliyoruz. Ayrıca yumurta kabuğu üzerinde tavuğun yumurtlama tarihi de yazıyor. Bu durumda tüketici son kullanma tarihiymiş gibi yanılabiliyor. Yumurtlama tarihinin kabuk üzerine değil, ambalajına son kullanma tarihi olarak yazılmasını istiyoruz” dedi.
Sektörün bir diğer sorununun da ihtiyaca göre üretim planlamasının yapılmaması olduğunu kaydeden Afyon, “Üretim planlamasını bizler yapamadığımız için devlet yapıyor. Devletimiz enflasyonun yükselmemesi adına ucuz yumurtadan memnun oluyor ve bu durumun devam etmesini istiyor. Enflasyona faydası oluyor ama tavukçuluk sektörüne zarar veriyor. Bizim ucuz hatta zararına verdiğimiz yumurtaların özellikle hiper marketlerde orantısız karla satılması üreticilerimize yönelik haksız suçlamalara sebep oluyor” dedi.
Yeni pazarlara açılmada sorun var
Bir diğer önemli sorunun da ihracat pazarlarını geliştirmek olduğunu kaydeden Afyon, “Irak, Azerbaycan, Bahreyn, Suriye, Afganistan, Körfez Ülkeleri, BAE ve İran’a ihracatımız var. Angola ve Suudi Arabistan pazarına da girmek istiyoruz. Geçen hafta Suudi Arabistan’a ihracatımız oldu. Ancak, lojistik sıkıntısından dolayı devam edemiyoruz. Bunun ana sebebi de gemilerin geç gitmesi ve navlunların yüksek olması. Güney Afrika ülkelerine de ihracat yapmak istiyoruz fakat AB ile yapılan anlaşmalardan dolayı ihracat yapamıyoruz. En çok ihracat yapmış olduğumuz yer Irak’ta da bu sorunla karşı karşıyayız. Irak da İran ve Polonya ile ticari anlaşma yapmış” açıklamasını yaptı.
Son zamanlarda fiyatı yükselen yumurtanın, hak ettiği değere yeni kavuştuğunu belirten Afyon, “Yumurta sektörü, 8-9 ay maliyeti altına satış yapma sonucu, fazla zarara katlanamayıp kapasite düşürmeye gitti. Şu an sektör genelinde yüzde 40 kapasite kaybı var. Sektör yüzde 100 kapasite ile 8-9 ay ettiği zararı, yüzde 60 kapasiteye çıkarmaya çalışıyor” şeklinde konuştu. Kayseri’nin 10 yıl öncesine kadar yumurtada üretim kapasitesi ve ihracattaki konumuyla 3.sırada olduğunu belirten Afyon,” Şu an 10. sıradayız. Geçen hafta Türkiye geneli 350 tır kadar bir ihracat yaparak rekora imza attık" diye ifade etti.
Yumurta üreticileri ne istiyor?
► Yumurta işlenmiş ürün olmadığı için KDV yüzde 1’e indirilsin
► Yumurtlama tarihi yerine ambalaja son kullanma tarihi yazılsın
► Yumurtacılıkta destek her ile eşit şekilde verilsin
► Sektörde ihtiyaca göre üretim planlaması yapılsın
► İhracat pazarlarını artıracak diplomatik önlemler alınsın
► Uluslararası rekabet gücü kazandıracak tedbirler alınsın
► Köy yumurtası aldatmacasının denetimle önüne geçilsin
Firmalar ne söyledi?
✔ Bursa Ticaret Borsası Başkanı ve Matlı Yönetim Kurulu Başkanı Özer Matlı: Yumurta fiyatlarındaki hızlı yükseliş kuş gribinden ve Irak alıcısının yaklaşımından kaynaklanıyor. Avrupa, Almanya, Hollanda, Polonya, Ukrayna, İran gibi pek çok ülkede kuş gribi olmasından dolayı bu pazarların Irak pazarında Türkiye’yi etkilemesi azaldı. Çünkü rekabet ettiğimiz pazarlar Avrupa’ya satmaya başladı ve orada fi yat hareketi oluştu. Bu ülkeler devreden çıkınca yurtdışı daha yüksek fiyata yumurta almaya başladı. Irak, başka yerden yumurta bulamadı ve Türk yumurtasına muhtaç kaldı. Irak’taki büyük stokçular yumurta olmadığını ifade ederek, ucuz stokları pahalı fiyatlara sattı. Fiyat artışı geçici. Ocak ayında normale döner.
✔ Aytav Aydın Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Aydın: Ocak sonrası dalgalanma toparlanır. Fiyatlar eski düzene oturur ancak şöyle de bir gerçek var. Bir önceki fiyat üreticinin zarar ettiği fiyattı. 40 kuruş piyasanın üstünde bir fiyattı ama 30-35 kuruşun altına inen yumurta fiyatı üreticiyi batırır. Yumurta fiyatının artmasını da daha fazla düşmesini de istemiyoruz. Çünkü yumurta beklenen fiyatına kavuştu. Üretimimizin yüzde 20’sini ihraç ediyoruz. Bu yıl yeni olan Irak pazarı ile yaklaşık yüzde 15’lik artış yakaladık.
✔ Karakaşlar Tavukçuluk Genel Müdürü Hüseyin Karakaşlar: Sıkıntılar, Irak’taki yumurta alıcılarımızın yaptığı suni bir oyun. Üretimin yüzde 90’ını 16 ülkeye ihraç ediyoruz. Mevcut pazarlarımıza belirtilen rakamlar yüksek geldi ve ürün almadılar. Bu hafta ise ihraç fi yatları 26 dolara kadar indi. Hafta başı itibarı ile hem yurtiçi hem yurtdışında her gün biraz daha düşüyor. Fiyatlar artınca tüketim düştü. O rakamlara yumurta tüketilmedi. Tüketilmeyen yumurtalar elde kaldı. Üretici açısından ideal fi yat 30 kuruş.
✔ Kaytaş Genel Müdürü Ahmet Behiç Salt: Üretim fazlalığından dolayı ihracat fiyatlarındaki dalgalanma doğal olarak iç piyasaya yansıyor. Şu anda üretici zarar ediyor. Fiyatlardaki istikrarsızlık yetmiyormuş gibi üreticinin geçen ay KDV ödemeye başlaması ek bir yük getirdi. Üretici 2 ay vadeli yumurta satsa parasını tahsil etmeden KDV’sini ödemek zorunda kalacak. Üreticinin yemi yüzde 0 KDV ile aldığı dönemde %8 yumurta üreticisi her ay KDV ödemek zorunda kalacak.
✔ Etaş Yumurta’nın sahibi Mustafa Afyon: Sektör olarak sorunlarımız; KDV‘nin düşmemesi, alternatif tüketim alanlarının olmayışı, sektörümüzün Ar-Ge çalışma bedellerini karşılayamaması, yüksek maliyet, hammaddenin döviz bazlı ithal gelmesi, ürünümüzün değerini alamamamız, şeklinde.
✔ Elagöz Hayvancılık’ın sahibi Yaşar Alemdar: KDV’nin düşürülmesini istiyoruz. Düşmemesi halinde biz üreticiler zor durumda kalacağız. Ayrıca YUM-BİR ‘e de işlerlik ve yaptırım gücü kazandırılmasını istiyoruz. Dünya