Yazdır
Sağlık Bakanlığı, İlaç Takip Sistemi’ne (İTS) bildirimi yapılmadan elden yapılan satışların önüne geçmek için Maliye Bakanlığı’nın stok affına benzer bir düzenlemeyi hayata geçirdi. Elden satılıp, sistemden çıkarılmayan ilaçlar için kutu başına 354 TL cezada affa giden bakanlık, 2.5 ay içinde 3 bin 760 eczaneye kesilecek 17 milyar 346 milyon TL’lik cezayı silmiş oldu. sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı Dr. Hakkı Gürsöz, stok barışını sağladıktan sonra antibiyotikler ile psikiyatride ve solunum yolu hastalıklarında kullanılan tüm ilaçların satışını ve kullanımını daha yakın mercek altına alacaklarını söyledi.
‘Evde bulunsun’
Sağlık Bakanlığı İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Başkanı Gürsöz, eczacılara yapılan ceza affı ve yeni dönemdeki denetimlere ilişkin şunları kaydetti:
AĞRI KESİCİ GİBİ KULLANIYORLAR: Bin kişi başına düşen antibiyotik tüketimi miktarını hesaplayarak Türkiye’de en fazla antibiyotik kullanan illerin haritasını çıkardık. 3 yıl öncesine kadar Gaziantep açık ara birinciydi. Antep’e gittik, sıkı bir saha çalışması yaptık ve antibiyotik kullanımının fazla olmasında halkın alışkanlıklarının, hekim davranışının ve ilaç firmalarının antibiyotik satışındaki agresif tutumlarının etkili olduğunu gördük. Eczacı bir ilaçtan 100 tane almış, 100 tane de firma mal fazlası vermiş. Onlar satılmak zorunda. Hekimler de antibiyotik yazmayı bir davranış kalıbı haline getirmiş. Doktor yazsın da evde bulunsun diye yazılan antibiyotikler var. Ağrı kesiciye evde bulunsun diyebiliriz de antibiyotik bulunsun demek olmaz. Gaziantep’te, antibiyotiklerin ağrı kesici olarak kullanıldığını gördük.
ARTVİN AVRUPA ORTALAMASINDA: Şu an itibarıyla en fazla antibiyotik kullanan iller güneydoğuda, en az kullananlar ise Doğu Karadeniz’de. Urfa listenin başında, Artvin en altında. Türkiye’de sadece Artvin, antibiyotik kullanımında Avrupa ortalamasını yakalamış durumda. Türkiye geneline baktığımızda antibiyotik kullanımı, Avrupa ortalamasının 3 katı. Eğer Urfa’yı, Antep’i alırsak 5 katı.
HER İLAÇ KUTUSUNA TAKİP: Getirdiğimiz karekod sistemi ile her bir ilaç kutusunu takip ediyoruz. Eczacı, ilacı satarken üzerindeki karekodu okutuyor, ilacın satıldığı bilgisi de anında İTS’ye düşüyor. Ancak bunu okutmadan hastaya ilaç veren eczaneler var. Bunun 2 sonucu oluyor. Hem satılmış olmasına rağmen eczacı sistemden düşmediği için ilaç hâlâ o eczanede var görünüyor, hem de eczacı bunun vergisini Maliye’ye ödememiş oluyor. 19 Ağustos’ta Meclis’ten geçen ‘stok affı’ kanunu ile bu durumda olan ve 3 ay içinde Maliye’ye başvuran eczanelere, bir tür vergi affı yapıldı. Eczacının ödemesi gereken verginin yarısı affedildi. Biz de eş zamanlı olarak eczacılara, İTS kayıtlarına göre kesilmesi gereken cezaları silelim dedik.
Bizim kanunumuza göre İTS’ye bildirim yapmadan satış yapmanın cezası, 1 kutu ilaç için 354 TL. Biz dedik ki, gelin bize elden satıp da sistemden düşürmediğiniz ilaçları bildirin, biz de bugüne kadar sattığınız ilaçlar üzerinden keseceğimiz cezayı silelim. 2.5 ay içinde 3 bin 760 eczane, 49 milyon kutu ilacın bildirimini yaptı. Şimdiye kadar başvuran bu eczanelere, söz konusu 49 milyon kutu ilaç için 17 milyar 346 milyon TL’lik bir ceza kesecektik. Yani bu eczanelerin her biri ortalama 4 milyon 613 bin 297 TL ceza ödemek zorunda kalacaktı. Bu cezayı affettik. Eczaneler, 30 Kasım’a kadar bu bildirimlerde bulunabilecek.
MEVZUATTAN DOĞAN HAKLAR: Stok barışını sağladıktan sonra antibiyotikler, psikiyatride ve solunum yolu hastalıklarında kullanılan tüm ilaçların satışını ve kullanımını daha yakın mercek altına alacağız. Bundan sonra yapacağımız denetimlerde, bu tür ilaçların reçetesiz satıldıklarını tespit ettiğimiz anda, mevzuattan doğan hakkımızı kullanacağız.
‘Reçetesiz antibiyotik satılamayacak’
Gürsöz, eskiden elden antibiyotik satışının çok yaygın olduğunu söyleyerek, “Biz bununla mücadele ettik. Şu anda belki elden satışlar yüzde 1’lere düşmüştür. Artık 100 eczacının 99’u antibiyotiği reçetesiz vermem, satmam diyor. Herhangi bir mevzuatta düzenleme yapmadan, farkındalıkları artırma yoluyla bunu başardık ama bu tür elden satışları teknik yolla da engelleyeceğiz. İlaç Takip Sistemi’ni (İTS), elektronik reçeteyi devreye sokmayı düşünüyoruz. Bu konuyu sadece kişilerin gönlüne bırakmak yetmiyor. Eczacı, sattığı antibiyotiğin kodunu İTS’ye okuttuğu zaman, sistem “bu ilacın reçetesi var mı?” diye soracak. Reçeteyi sisteme girmezse ilacı hastaya kesinlikle veremeyecek” dedi. (Milliyet / Ayşegül Kahvecioğlu)