Yazdır
GÜMRÜKTE GÜNDEM
Sercan Bahadır / EY Global Ticaret Bölümü
Royalti sözleşmesi olan şirketlerin uzun süredir gündemlerinde bu ödemelere ilişkin Katma Değer Vergisi’nin (KDV) nasıl ve nereye ödeneceği konusu bulunuyor. Bu sorunun ana kaynağını Gümrük İdaresi ile vergi dairesi arasındaki temel yaklaşım farklılığı oluşturuyor. Gümrük İdaresi gümrük kıymetine konu olan bir unsurun gümrük idaresi tarafından tahsil edilmesi gerektiğini ifade ederken, vergi dairesi ise royalti ödemelerinin bir gayri maddi hak olarak vergi dairesine ödenmesi gerektiğini belirtiyor. Temel olarak bu yaklaşım farklılığı gümrük vergisi, özel tüketim vergisi(ÖTV) ve gelir vergisi stopajı gibi konularda yaşanmıyor. Asıl sorun gümrük kıymetine eklenmesi gereken bir royalti ödemesine ilişkin KDV ile ilgili ortaya çıkıyor. Çünkü aynı ödeme için iki ayrı yere aynı KDV ödenmesi durumu gündeme geliyor.
Gümrük İdaresi royalti ödemelerine farklı yaklaşıyor
Gümrük tekniğinde “royalti” deyimi; “ithal eşyasının imalatı, ihraç edilmek üzere satışı veya kullanımı ya da yeniden satışı ile ilgili olarak patent, dizayn, know-how, model, marka, tescilli tasarım, telif hakkı ve imalat prosesleri gibi adlar altında yapılan ödemeler” olarak tanımlanıyor. Gümrük tekniği açısından her royalti ödemesinin gümrük idaresine beyan edilmesi gerekmiyor. Sadece aşağıdaki iki koşulu sağlayan royalti ödemelerinin gümrük kıymetine eklenmesi gerekiyor:
- Royalti ödemesi kıymeti belirlenecek eşya ile ilgili olmalı.
- Royalti ödemesi bu eşyanın satış koşulu olarak yapılmalı.
Konuya ilişkin Gümrük İdaresi 28 Haziran 2014 tarih 2 seri numaralı Tebliğ yayınlanarak royalti ödemelerine ilişkin gümrük idaresinin yaklaşımına yer verilmiştir. Bu yaklaşıma göre, royalti ödemelerine ilişkin KDV 2 nolu KDV beyannamesi ile vergi dairesine ödenmiş ise gümrük idaresinin ikinci kez KDV talep etmemektedir. Diğer ifade ile gümrük idaresi vergi dairesine ödenen KDV’yi kabul ediyor. Ancak her ne kadar ikinci kez KDV talep etmese de gümrük idaresine ödenen KDV’nin vergi dairesine ödendiği gerekçesi ile her bir gümrük beyanı için 4458 sayılı Gümrük Kanunu kapsamında usulsüzlük cezası (2016 yılı için 89 TL) tatbik ediyor. Bir nevi royalti bedeline ilişkin KDV’nin gümrük idaresine ödenmesi fiili cezalandırılıyor. İthalat işlemleri yoğun olan şirketlerde bu yaklaşım nedeni ile ciddi bir maliyet kalemi ile karşılaşılıyor.
Vergi dairesi yaklaşımını değiştiriyor
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) mukteza sistemine royalti ödemelerine ilişkin olarak 17.02.2016 tarihli B.07.1.GİB.4.34.17.01-KDV.1-13147 sayılı bir mukteza yüklendi. Bu muktezaya göre, bir royalti bedeline ilişkin KDV'nin gümrük idaresine ödenmesi (beyan edilmesi) halinde, 2 no.lu KDV beyannamesi ile sorumluluk kapsamında beyan edilecek tutarın, gümrük idaresine beyan edilerek ödenen tutar düşüldükten sonra kalan tutar olacağı belirtiliyor. Bu mukteza ile gümrük idaresine ödenen KDV tutarlarının vergi dairesi tarafından da dikkate alınarak mükerrer KDV ödemenin önüne geçilmesinin hedeflendiği anlaşılıyor.
Bu muktezaya kadar vergi dairesinin bu royalti ödemelerine ilişkin KDV gümrük idaresine ödense bile mahsup edileceğine ilişkin bir yaklaşım bulunmuyordu. Birçok şirket aynı konuya ait tek bir faturada hem gümrük idaresine hem de vergi dairesine mükerrer KDV ödüyordu ya da KDV ödeyecek yer olarak vergi dairesini seçtiğinde gümrük idaresi tarafından her bir gümrük beyanı için usulsüzlük cezası tatbik ediliyordu.