Yazdır
Bu yılın ocak ayında 27.10 Dolarla 2009’dan bu yana (son 7 yılın) en düşük seviyelerini gören Brent Petrol yeniden yükselişe geçti. Türkiye’de cari açığın azalmasına olumlu katkı yapan düşük petrol fiyatlarında şimdilerde ise tekrardan 60 Dolar seviyeleri konuşulmaya başlandı. Destek Yatırım Menkul Değerler Araştırma Uzmanı Kutay Gözgör, petrolün önümüzdeki dönemde 50-60 Dolar seviyelerinde dengelenmesinin muhtemel olduğunu belirtti.
Petrolde arz azaltılması gündemde
Petrol İhraç Eden Örgütü’nün (OPEC) Cezayir’de gerçekleştirdiği resmi olmayan toplantısında üretimi günlük 33 milyon varil ’den 32,5 milyon varile düşürebileceğine yönelik alınan karar sonrası Brent petrol fiyatı yılın en yüksek seviyelerine yükseldi. İstanbul görüşmelerinden de sonuç alamayan OPEC üyeleri, bu kararın kesinleşip kesinleşmeyeceğini 28-29 Ekim ve 30 Kasım günü Viyana’da yapacak olan toplantıda karar verecek. OPEC’in kararı kesinleşirse petrol piyasasında arz ve talep dengesi daha çabuk sağlanabilir.
Düşük fiyatlar Suudi Arabistan’a da zarar veriyor
Petrol fiyatlarının son iki yılda yaklaşık % 50 gerilemesinde küresel arz fazlası ve zayıf talep etkili olmuştu. Özellikle OPEC dışı ülkeler olarak adlandırabileceğimiz Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Kanada’nın geliştirdiği teknolojiye dayalı sondaj kule faaliyetleri arz fazlalığının yükselmesine neden oldu. Öte yandan Arabistan önderliğinde OPEC ülkeleri ABD’nin ve Kanada’nın bu geliştirdiği teknolojiye karşı pazar payını kaybetmemek için düşük petrol fiyatlarına rağmen petrol üretimini yükseltmiş ve OPEC ülkelerinin rekor üretim gerçekleştirmişinde etkili olmuştu. Düşük petrol fiyatları sadece OPEC dışı ülkelere zarar vermekle kalmayıp Arabistan dahil başta Nijerya ve Venezüella olmak üzere bir çok ülkenin zor süreçler geçirmesine neden oldu.
Yüksek petrol cari açığı artırıyor
Cezayir’de alınan kararda İran, Libya ve Nijerya herhangi bir kısıt olmadan petrol üretimine devam edebilecek. Geriye petrol üretimini kısabilecek ülkelerin başında Arabistan ve Irak geliyor. Arabistan, şimdilik petrol üretimini azaltmaya yanaşsa da pazar payını kaybedecek bir stratejiden uzak duracaktır. OPEC ülkeleri üretimi 32,5 milyon varile düşürmesi halinde petrol fiyatlarında arz talep dengesinin sağlandığını görebiliriz ve petrol fiyatları 50 – 60 $ arasında dengelenebilir. Ancak, 60$ üzerine çıkabilecek bir senaryo için henüz erken olabilir. Çünkü OPEC’in petrol üretimini düşürmesine rağmen Rusya başta olmak üzere OPEC dışı ülkelerin üretimine devam etmesi arz fazlalığın tamamen kapanmasını engelleyebilir. Aynı zamanda petrol fiyatlarının 60 $’a yükselmesi ABD’de kaya gazı teknolojisinin yeniden hızlanmasına neden olabilir. Petrol fiyatlarının yükselmesi yurt içinde cari denge rakamlarını etkileyecektir. Petrol fiyatlarının yükselmesi bir miktar cari açığın yükselmesine neden olsa da 50- 60 $ civarı bir petrol fiyatı yine de cari dengeyi desteklemeyi sürdürecektir. Zira 1 Dolarlık yükseliş Türkiye'nin enerji faturasına milyonlarca dolarlık etki yaratacaktır.
Kutay Gözgör - Destek Yatırım Menkul Değerler Araştırma Uzmanı