Yazdır
BAYRAM, ne kadar umulsa da, yine bir şeyi değiştirmedi; sevgisizlik, savaşlar, terör, bombalamalar, ölümler bayramın ilk gününde de devam etti. Çok acı haberler almaya devam ediyoruz...
Bu arada Türkiye yaklaşık 10 günlük bir bayram tatili yaşıyor. Bu uzun tatillerin ekonomiye yaptığı olumsuz etkiler ortada ama politikacılar, her zaman olduğu gibi, bu tür popülist kararları almaktan vazgeçemiyorlar.
Uzun bayram tatili bizde piyasaların da uzun süre kapalı kalmasına neden olurken, genellikle uzun tatiller sonrasında olduğu gibi, pazartesi gününden itibaren bu birikmiş haberlerin ve gelişmelerin etkisini piyasalar açıldığında toptan yaşamaya başlayacağız.
Biz tatil yapsak da küresel piyasalar açık ve bir hayli hareketli günler yaşanıyor. Son yıllarda yaşananlardan farklı bir küresel dalgalanmanın başında olduğumuz yorumları giderek artıyor. Buradan nasıl çıkılacağı konusunda ise çoğu kötümser olmak üzere, çok değişik yorumlar yapılıyor.
Özetle; gelinen aşamada küresel piyasaların Merkez Bankaları kaynaklı tedbirlerin sonuna geldiği tartışılmaya başladı. Artık mali tedbirlerin uygulamaya girmesinin şart olduğu konuşulurken, çok uzun zamandır devam eden bol likiditenin etkisiz kaldığı, ekonomileri canlandırmaya yetmediği üzerinde duruluyor. İşte şimdi gelinen bu darboğazdan çıkış yolları yoğun olarak tartışılmaya başladı.
Buradan yola çıkarak, bu döneme özgü klasik olmayan para politikalarının artık etkisiz kaldığı, bu nedenle klasik politikalara dönüş gereği üzerinde duruluyor. Bu kapsamda özellikle ABD’de uygulanan politikaların artık değişmesi gerektiği, FED’in söyleme dayalı kamuoyu oluşturmada artık sona geldiği, itibarını kaybetmeye başladığı tartışılanlar arasında. Bu nedenle de FED’in faiz artışını artık geciktiremeyeceği yorumları giderek artmaya başladı.
Son olarak Çin’deki G20 toplantısından ortak bir karar çıktı ama krizin bu aşamasında küresel işbirliğinin zayıflaması dikkat çekiyor. Bunun da yüksek likiditeye rağmen ekonomilerin istenen canlılığa ulaşmamasında etkili olduğu konuşuluyor.
Aslında daha krizin ilk sıralarında ortak çıkarlar söz konusu olduğu için işbirliği yapıldığı söyleniyor, daha sonra çıkarlar ayrıştıkça işbirliğinin zorlaşacağı konuşuluyordu. Belli ki bu aşamaya gelindi ve topyekün işin içinde sıyrılma çabası, yerini doğal olarak ülke bazında çıkarlara bırakmış durumda.
İşte bu tartışmaların ışığında küresel piyasalarda ciddi hareketlilik yaşanıyor. Şu anda hissetmesek de, bunun etkilerini bayram sonrasında görmeye başlayacağız.
Bu arada ABD, Çin ve Avrupa’da bu tatil süresince önemli veriler açıklanacak ve bu verilerin piyasa üzerindeki etkilerini de gecikmeli yaşayacağız.
Sadece küresel gelişmeler değil, piyasaların tatil olduğu sürece içerideki gelişmeler de hareketli geçeceğe benziyor.
Van’daki terör saldırısı, İmralı mesajları daha ilk günden gelen haberlerdi. Belli ki bu 1 haftalık süre içinde küresel ekonomik haberlerin yanında iç siyasi haberler de birikecek. Hafta başında hepsinin birden karmaşık etkilerini görmeye başlayacağız.
Çok açık görünüyor ki; bayram sonrası, özellikle Ekim ayından itibaren piyasaların çok hareketli olduğu bir döneme gireceğiz. FED faiz artırımı, reyting kararları gibi beklenenlerin yanında, Türkiye’nin ekonomik dengelerini daha sık konuşmaya başlarsak kimse için sürpriz olmasın. Çünkü uzun zamandır biriken dengesizlikler var ve bunlar artık görünür olmaya başlayacak.
Umarız bayram süresince, çok acı haberler almaya devam etmeyiz.
Erdal Sağlam-Hürriyet