Yazdır
Merkez Bankası yeni Başkanı Murat Çetinkaya dün görevini Erdem Başçı'dan teslim aldı. Bugünkü PPK toplantısı ile Çetinkaya Merkez Bankası'ndaki ilk icraatini gerçekleştirmiş olacak. Hükümet yetkilileri ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan Merkez Bankası ve bankalara her fırsatta faizi indir çağrısında bulunuyor. Bakalım bugün neler yaşanacak? Habertürk yazarı Abdurrahman Yıldırım bugünkü köşesinde beklentilerini kaleme aldı. İşte Yıldırım'ın o yazısı;
Merkez Bankası’nın yeni başkanı Murat Çetinkaya’nın bugün ilk icraat günü. Aynı zamanda nisan ayında Para Politikası Kurulu’nda ilk faiz kararını da alacak. Yeni başkanın işi oldukça kolay. Çünkü kamuoyunun da, hükümetin de, iş çevrelerinin de kendisinden beklentisi faizleri düşürmesi. İç ve dış koşullar da o kadar elverişli ki, Merkez Bankası’nın faizi düşürüp düşürmeyeceği tartışılmıyor bile.
Tartışılan, faizi ne oranda indirebileceği ve hangi faizlerde indirim yapabileceği.
- Baştan belirtelim ki, kredi faizleri için de belirleyici olan faiz koridorunun üst bandında yani gecelik borç verme faizinde Merkez Bankası’nın yüzde 0.75 puan veya 75 baz puan indirim yapma imkânı var. Piyasa bunun çekini Merkez Bankası’na verdi. Dün itibarıyla 2 yıllık Hazine faizi 9.7, 10 yıllık Hazine faizi yüzde 9.28’e geriledi.
- Murat Çetinkaya’nın adı ilk kez Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek tarafından 11 Nisan Pazartesi günü ortaya atıldı. O tarihten bu yana 2 yıllık faizde yüzde 0.70, 10 yıllık Hazine faizinde yüzde 0.74 puan gerileme meydana geldi. Yeni Merkez Bankası Başkanı’nın yapacağı indirim önceden fiyatlandı. Piyasa 75 baz puanlık indirimi kaldırır derken dayanağımız bu. Zaten bu orana kendini ayarlamış.
- Denilebilir ki, faiz TL’nin değeridir. Bu nedenle faiz indirimi döviz kurlarını etkiler. Bir ölçüde etkiledi zaten. Mesela dolar kuru 11 Nisan’da 2.8316’dan günü kapattı. 14 Nisan’da 2.8710’a kadar yükseldi ve sonra geri geldi. Dün 2.8220’ye kadar indi. Dünkü düzeyine göre de TL dolar karşısında yüzde 0.33 değer kazandı. Sepet kur bazında ise TL’nin değer kazanımı yüzde 0.18 düzeyinde.
- Bunda dış koşulların da pozitif seyri rol oynuyor. Aynı dönem için gelişmekte olan ülkeler para birimlerinin dolara karşı ortalama değeri yüzde 0.33 arttı. Tam tamına TL ile aynı oranda.
- Eğer piyasa faizinin bizzat kendisi, Merkez Bankası faiz indirecek diye 0.75 puan düşüyor ve karşılığında döviz kuruna da bir şey olmuyorsa, aynı düzeydeki indirime kapıyı açmış demektir.
BANKALAR MEVDUAT TARAFINDA HAZIRLIK YAPTI
Kaldı ki, bankalar Merkez Bankası’nın yapacağı faiz indirimine paralel kredi faizlerinde belli bir indirime hazırlanıyor. Bunun en önemli göstergesi en son açıklanan veri olarak 8 Nisan ile biten haftada bankaların mevduat faizlerinde ciddi indirimlere gitmesidir. Merkez Bankası’nın haftalık bazda izlediği bankaların ağırlıklı ortalamalarına göre mevduat faizleri şöyle:
- 1 aylık oran yüzde 9.96’dan yüzde 9.42’ye indi. Çok küçük oranlı bir indirim gerçekleştirildi.
- 3 aylık vadede ortalama faiz yüzde 12.02’den yüzde 11.84’e düşürüldü. 16 baz puanlı bir indirim yapıldı. Mevduatın asıl yığıldığı vade de bu.
- 6 aya kadar vadeli mevduat faizleri yüzde 12.50’den yüzde 11.75’e çekildi, 75 puan indirim yapıldı.
- 1 yıllık faiz de yüzde 12.70’ten yüzde 11.36’ya indirildi, 1.34 puan indirim yapıldı. En yüksek indirim bu vadede.
- 1 yıldan uzun vadeli mevduatın faizi de yüzde 12.06’dan 11.05’e çekildi ve 1.01 puan azaltıma gidildi.
Uzun vadelilerde daha yüksek oranlı indirime karşılık en az azaltım bir aylıkta. Belki küsüp gidecek olan mevduat sahibine kısa vadede kalma seçeneği verilmek istenmesinden dolayıdır. “Faizi beğenmiyorsan, 1 aylıkta pek değişiklik yapmadık, burada kal, sonra bakarız” demeye yarayabilir.
Bankalar mevduat faizlerini aşağı çekerek ve dışarıdan tahville borçlanmaya ağırlık vererek kredi faizi indirimlerine belli bir hazırlık yaptılar. Bu nedenle kredi faizlerinde, Merkez Bankası’nın atacağı adımlara göre indirimleri görebiliriz. 8 Nisan itibarıyla tüketici kredi faizi ortalaması yüzde 16.95 düzeyinde ve düşüş yoktu. Konut kredilerinde de yüzde 14.46 indirim yapılmadı. Kredili mevduat hesabı ve ticari kredi kartı hariç olmak üzere sadece ticari kredi faizleri ise 43 baz puan indirimle yüzde 15.08’e çekildi.
KADEMELİ Mİ TOPTAN MI?
Merkez Bankası bugün üst bantta, alt bantta, politika faizinde tek tek ve farklı oranlarda ya da topluca indirimler yapabilir. İndirimleri belli bir süreye yayabilir veya önden yüklemeli, toptan da yapabilir. Piyasa sattığı günlük dövizden vazgeçebilir. Ortaya yeni bir söylem koyabilir. Merkez’in eli, küresel gelişmelerin de etkisiyle gayet rahat.
Bugünkü açıklamaların yanı sıra gelecek salı günü de yılın ikinci enflasyon raporunu yayımlayacak. Böylece bir hafta içinde yeni başkanın enflasyon ve para politikaları konusundaki tutumunu bir ölçüde öğrenebileceğiz.